Ochrona informacji niejawnych.doc

Ochrona informacji niejawnych

Informacje niejawne to informacje, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Polski albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne, także w trakcie ich opracowywania oraz niezależnie od formy i sposobu ich wyrażania.

Przepisy ustawy mają zastosowanie do:

Þ    organów władzy publicznej (Sejmu, Senatu, Prezydenta, administracji rządowej i samorządowej, sądów, trybunałów, organów kontroli państwowej i ochrony prawa)

Þ    jednostek organizacyjnych MON

Þ    Narodowego Banku Polskiego

Þ    państwowych osób prawnych i jednostek organizacyjnych

Þ    przedsiębiorców ubiegających się o zawarcie umów związanych z dostępem do informacji niejawnych lub wykonujących takie umowy

Rękojmia zachowania tajemnicy to zdolność osoby do spełnienia ustawowych wymogów dla zapewnienia ochrony informacji niejawnych przed ich nieuprawnionym ujawnieniem stwierdzona w wyniku przeprowadzenia postępowania sprawdzającego. Informacje niejawne mogą być udostępniane wyłącznie osobie dającej rękojmię zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nią pracy.

Informacjom niejawnym nadaje się klauzulę ”ściśle tajne”, jeżeli ich nieuprawnione ujawnienie spowoduje wyjątkowo poważną szkodę dla Polski, przez to, że:

¨      zagrozi niepodległości, suwerenności lub integralności terytorialnej Polski

¨      zagrozi bezpieczeństwu wewnętrznemu lub porządkowi konstytucyjnemu Polski

¨      zagrozi sojuszom lub pozycji międzynarodowej Polski

¨      osłabi gotowość obronną RP

¨      umożliwi identyfikację funkcjonariuszy, żołnierzy lub pracowników służb wykonujących czynności operacyjno-rozpoznawcze, jeżeli zagrozi to bezpieczeństwu wykonywanych czynności lub doprowadzi do identyfikacji osób udzielających im pomocy

¨      zagrozi funkcjonariuszom wykonującym czynności operacyjno-rozpoznawcze

Informacjom niejawnym nadaje się klauzulę „tajne”, jeżeli ich nieuprawnione ujawnienie spowoduje poważną szkodę dla Polski, przez to, że:

·         uniemożliwi realizację zadań związanych z ochroną suwerenności lub porządku konstytucyjnego Polski

·         pogorszy stosunki Polski z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi

·         zakłóci przygotowanie obronne państwa lub funkcjonowanie Sił Zbrojnych RP

·         utrudni wykonywanie czynności operacyjno-rozpoznawczych prowadzonych dla zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub ścigania sprawców zbrodni

·         w istotny sposób zakłóci funkcjonowanie organów ścigania wymiaru sprawiedliwości

·         przyniesie stratę znacznych rozmiarów w interesach ekonomicznych RP

Informacjom niejawnym nadaje się klauzulę „poufne”, jeżeli ich nieuprawnione ujawnienie spowoduje szkodę dla Polski, przez to, że:

à        utrudni prowadzenie bieżącej polityki zagranicznej Polski

à        utrudni realizację przedsięwzięć obronnych lub negatywnie wpłynie na zdolność bojową Sił Zbrojnych RP

à        zakłóci porządek publiczny lub zagrozi bezpieczeństwu obywateli

à        utrudni wykonywanie zadań organom ścigania i wymiaru sprawiedliwości

à        zagrozi stabilności systemu finansowego Polski

à        wpłynie niekorzystnie na funkcjonowanie gospodarki narodowej

Informacjom niejawnym nadaje się klauzulę „zastrzeżone”, jeżeli nie nadano im wyższej klauzuli tajności, a ich nieuprawnione ujawnienie może mieć szkodliwy wpływ na wykonywanie przez organy władzy publicznej zadań z zakresu:

o        obrony narodowej

o        polityki zagranicznej

o        bezpieczeństwa publicznego

o        przestrzegania praw i wolności obywateli

o        wymiaru sprawiedliwości

o        interesów ekonomicznych Polski

Klauzulę tajności nadaje osoba, która jest uprawniona do podpisania dokumentu. Kierownicy jednostek organizacyjnych przeprowadzają, nie rzadziej niż raz na 5 lat przegląd materiałów w celu ustalenia, czy spełniają ustawowe przesłanki ochrony.

Informacje niejawne, którym nadano określoną klauzulę tajności mogą być udostępniane wyłącznie osobie uprawnionej do dostępu do określonej klauzuli. Muszą one być przetwarzane w warunkach uniemożliwiających ich nieuprawnione ujawnienie oraz chronione odpowiednio do nadanej klauzuli tajności.

Odbiorca materiału, w przypadku stwierdzenia zawyżenia lub zaniżenia klauzuli tajności, może zwrócić się do osoby, która ją nadała albo przełożonego tej osoby z wnioskiem o dokonanie stosownej zmiany.

Nadzorowaniem systemu ochrony informacji niejawnych w stosunkach Polski z innymi państwami oraz wydawaniem dokumentów upoważniających do dostępu do informacji niejawnych NATO, Unii Europejskiej lub innych organizacji międzynarodowych zajmuje się krajowa władza bezpieczeństwa. Funkcję tę pełni Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego we współdziałaniu z Szefem Służby Kontrwywiadu Wojskowego. W zakresie niezbędnym do wykonywania swojej funkcji Szef ABW, Szef SKW lub upoważnione przez nich osoby mają prawo do:

ü      wglądu do dokumentów związanych z ochroną informacji niejawnych międzynarodowych

ü      wstępu do obiektów i pomieszczeń przeznaczonych do przetwarzania tych informacji

ü      dostępu do systemów teleinformatycznych przetwarzających te informacje

ü      uzyskiwania wyjaśnień i informacji dotyczących ochrony informacji niejawnych międzynarodowych

Kierownik jednostki organizacyjnej, w której są przetwarzane informacje niejawne odpowiada za zorganizowanie i zapewnienie funkcjonowania ochrony tych informacji. Bezpośrednio podlega mu zatrudniony przez niego pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych, który odpowiada za zapewnienie przestrzegania przepisów w tym zakresie. Pełnomocnikiem może być osoba, która posiada: obywatelstwo polskie, wykształcenie wyższe, poświadczenie bezpieczeństwa wydane przez ABW, SKW lub były UOP albo WSI a także zaświadczenie o przeszkoleniu  zakresie ochrony informacji niejawnych prowadzonym przez ABW, SKW lub WSI.

Do zadań pełnomocnika ochrony należy:

Ø      zapewnienie ochrony informacji niejawnych, w tym stosowanie środków bezpieczeństwa fizycznego

Ø      zapewnienie ochrony systemów teleinformatycznych przetwarzających informacje niejawne

Ø      zarządzanie ryzykiem bezpieczeństwa informacji niejawnych

Ø      kontrola ochrony informacji niejawnych oraz przestrzegania przepisów o ochronie tych informacji, w szczególności okresowa (co najmniej raz na 3 lata) kontrola ewidencji, materiałów i obiegu dokumentów

Ø      opracowywanie i aktualizowanie planu ochrony informacji niejawnych w jednostce (wymaga on akceptacji kierownika jednostki)

Ø      prowadzenie szkoleń w zakresie ochrony informacji niejawnych

Ø      prowadzenie zwykłych postępowań sprawdzających oraz kontrolnych postępowań sprawdzających

Ø      prowadzenie aktualnego wykazu osób zatrudnionych w jednostce, które posiadają dostęp do informacji niejawnych oraz osób, którym odmówiono wydania poświadczenia bezpieczeństwa lub je cofnięto

Ø      przekazywanie odpowiednio ABW lub SKW do ich ewidencji danych osób posiadających dostęp do informacji niejawnych oraz osób, którym odmówiono wydania poświadczenia bezpieczeństwa lub je cofnięto

Pełnomocnik realizuje swoje zadania przy pomocy wyodrębnionej i podległej mu komórki organizacyjnej zwanej „pionem ochrony”, jeżeli jest ona utworzona. Pracownikiem pionu ochrony może być obywatel polski (z wyjątkiem pionu ochrony u przedsiębiorców) posiadający odpowiednie poświadczenie bezpieczeństwa lub upoważnienie kierownika jednostki organizacyjnej a także zaświadczenie o odbytym przeszkoleniu w zakresie ochrony informacji niejawnych.

Szkolenie w zakresie ochrony informacji niejawnych przeprowadza się w celu zapoznania z:

·         przepisami dotyczącymi ochrony informacji niejawnych oraz odpowiedzialności karnej, dyscyplinarnej i służbowej za ich naruszenie

·         zasadami ochrony informacji niejawnych

·         sposobami ochrony informacji niejawnych oraz postępowania w sytuacjach zagrożenia dla takich informacji lub w przypadku ich ujawnienia

Szkolenie dla pełnomocników ochrony, ich zastępców oraz osób przewidzianych na te stanowiska przeprowadza ABW lub SKW. Szkolenie dla kierownika jednostki organizacyjnej, w której są przetwarzane informacje o klauzuli „ściśle tajne” lub „tajne” przeprowadza ABW lub SKW wspólnie z pełnomocnikiem ochrony. Szkolenie dla pozostałych osób zatrudnionych w jednostce organizacyjnej przeprowadza pełnomocnik ochrony. Szkolenie dla posłów i senatorów przeprowadza Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Szkolenie przeprowadza się nie rzadziej niż raz na 5 lat.

Dopuszczenie do pracy na stanowiskach z dostępem do informacji o klauzuli „poufne” lub wyższej może nastąpić po uzyskaniu poświadczenia bezpieczeństwa oraz odbyciu szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych. Osoby nieposiadająca obywatelstwa polskiego nie mogą być dopuszczone do pracy na stanowiskach, z którymi łączy się dostęp do informacji niejawnych o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne” (wyjątek stanowią niektóre osoby zatrudnione w przedsiębiorstwach).

W zależności od stanowiska, o które ubiega się osoba sprawdzana przeprowadza się postępowanie sprawdzające zwykłe lub poszerzone. Zwykłe postępowanie sprawdzające przeprowadza się przy stanowiskach związanych z dostępem do informacji niejawnych o klauzuli „poufne”. Poszerzone postępowanie sprawdzające przeprowadza się:

¨      przy stanowiskach związanych z dostępem do informacji niejawnych o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”

¨      wobec pełnomocników ochrony, ich zastępców i kandydatów na to stanowisko

¨      wobec kierowników jednostek organizacyjnych, w których przetwarzane są informacje niejawne o klauzuli „poufne” lub wyższej

¨      wobec osób ubiegających się o dostęp do informacji niejawnych międzynarodowych

Zwykłe postępowanie sprawdzające przeprowadza pełnomocnik ochrony na pisemne polecenie kierownika jednostki organizacyjnej. Poszerzone postępowanie sprawdzające prowadzi ABW lub SKW na pisemny wniosek kierownika jednostki organizacyjnej, wobec funkcjonariuszy, żołnierzy i pracowników ABW lub SKW.

ABW przeprowadza również poszerzone postępowanie sprawdzające wobec:

ü      Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego,

ü      Szefa Agencji Wywiadu,

ü      Szefa CBA,

ü      Szefa BOR,

ü      Komendanta Głównego Policji,

ü      Dyrektora Generalnego Służby Więziennej,

ü      Komendanta Głównego Straży Granicznej

ü      Pełnomocników ochrony i ich zastępców w tych służbach

SKW przeprowadza postępowanie sprawdzające wobec:

ü      Szefa ABW

ü      Szefa Służby Wywiadu Wojskowego

ü      Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej

ü      Pełnomocników ochrony i ich zastępców w tych służbach

Wszystkie te służby przeprowadzają samodzielnie postępowania sprawdzające oraz kontrolne wobec własnych funkcjonariuszy i pracowników

Postępowanie sprawdzające ma na celu ustalenie, czy osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy. W toku zwykłego postępowania sprawdzającego ustala się, czy istnieją wątpliwości dotyczące:

à        uczestnictwa lub popierania przez osobę sprawdzaną działalności szpiegowskiej, terrorystycznej, sabotażowej albo innej wymierzonej przeciwko Polsce

à        zagrożenia werbunku osoby sprawdzanej ze strony obcych służb specjalnych

à        przestrzegania porządku konstytucyjnego RP, a przede ws...