1.Aminek egipski Aminek egipski - Ammi visnagae fruc.-Ammi visnaga - Umbelliferae- SKŁAD: poch.furanochromonu: kelina, wisnagina, piranokumaryn, wisnadyna, samidyna, dihydrosamidyna; DZIAŁ. I ZAST.: wspomagajšce w lekkich obturacyjnych zaburzeniach oddechowych, poprzez działanie p/skurczowe na mięnie gładkie; MIESZ&PREP: Kelastmin (w dychawicy oskrzelowej, nieżyt oskrzeli, rozedma płuc). 2.Arcydzięgiel lekarski Arcydzięgiel lekarski - Archangelicae rad.-Archangelica officinalis - Umbelliferae baldaszkowate - SKŁAD: olejek eteryczny (do 1,5%): (-)-ß-felandren oraz ?-pinen, p-cymol... kumaryny: angelicyna, ostol, ostenol, imperatoryna, ksantotoksyna, bergapten kwas walerianowy Działanie i zastosowanie: aromaticum amarum choroby układu pokarmowego, pobudza wydzielanie soku żołšdkowego, zwiększa wydzielanie liny, żółci diureticum olejek eteryczny, powoduje wzrost stężenia cukru z moczu sedativum kumaryny (angelicyna), kwas walerianowy działanie depresyjne na OUN rozkurczowe i hipotensyjne kumaryny (angelicyna) działanieblokujšce na kanały wapniowe kumaryny (imperatoryna, angelicyna) przeciwbakteryjne przyspiesza menstruację 3.Arnika górska Arnika górska - Arnicae anthodiumArnica Montana Asteraceae SKŁAD: seskwiterpenowe laktony poch.pseudogwajanolidu, estry helenaliny i jej pochodnych z kwasami tłuszczowymi, flawonoidy, olejek eteryczny (tymol, myrcen, kumulen), fenolokwasy (chlorogenowy, kawowy), kumaryny (umbeliferon), pliacetyleny; DZIAŁ. I ZAST.: p/reumatyczne, p/zapalne, p/drobnoustrojowe, jako analeptyk oddechowy, tonizujšcy wpływ na serce i układ kršżenia, zapalenie cięgna, stawu i nerwu; działanie uboczne: reakcje alergiczne helenalina i jej pochodne. 4. Babka lancetowata Babka lancetowata - Plantaginis lanceolatae fol-Plantago lanceolata - Plantaginaceae- SKŁAD: 6% luz (arabinogalaktan, glukomannan), garbniki, glikozydy irydoidowe (aukubozyd, katalpol), kwasy fenolowe (kawowy), flawonoidy (werbaskozyd) ; DZIAŁ. I ZAST.: działanie łagodzšce podrażnienia w obrębie dróg oddechowych i gardła, cišgajšce i p/bakteryjne, rozkurczowy i bakteriostatyczny, MIESZ & PREP: syropy Planiford, Plantagen Sponarex Echinasal, Babicum, Pulmosan, Bronchial-fix. 5. Balsam peruwiański Balsam peruwiański - Balsamum peruvianum - balsam patologiczny wyciekajšcy z ran powstałych wskutek mechanicznego i termicznego uszkodzenia kory pnia drzewa Myroxylon balsamum. SKŁAD: Balsam zaw. do 60% cynameiny. DZIAŁ. I ZAST.: p/bakteryjne, przyspieszajšcy gojenie ran. Efekty uboczne: skórne odczyny alergiczne (estry kwasu cynamonowego). Okres stosowania nie dłuższy niż 1 tydzień w przetworach galenowych zawierajšcych 5-20% balsamu, preparaty galenowe do uzytku zewnętrznego. 6. Baptysja barwierska Baptysja barwierska Baptisiae radix-Baptisia tinctoria Leguminoseae bobowate; SKŁAD: polisacharydy, glikoproteiny (arabinogalaktanoproteiny), alkaloidy chinolizydynowe, kumaryny, olejek eteryczny. DZIAŁ. I ZAST.: immunostymulujšce, pobudzajšce produkcję interferonu, fagocytozę,; podnosi miejscowš i ogólnš odpornoć na infekcje; lek allopatyczny. MIESZ & PREP.: Esberitox N 7.Bez czarny Bez czarny - Sambuci flos-Sambucus nigra - Caprifoliaceae-przewiertnikowate- SKŁAD: zwišzki antocyjanowe, typu cyjanidyny: chryzantemina, sambucyna, sambucyjanina; flawonoidy, Wit. C i zespól witamin B, cukry, pektynty, garbniki, kwasy organiczne: cytrynowy, walerianowy; aminokwas taurozyna; DZIAŁ. I ZAST.: przeczyszczajšco, moczopędnie, otruwajšco, nieswoicie przeciwbólowo, zw. Antocyjanowe decydujš o efekcie moczopędnym i przeczyszczajšcym, dlatego ostrożnie u kobiet w cišży. 8. Bez czarny Bez czarny - Sambuci flos-Sambucus nigra - Caprifoliaceae-przewiertnikowate- SKŁAD: Flawonoidy, kwasy hydroksyfenylokarboksylowe, saponony, triterpeny; DZIAŁ. I ZAST.: napotne, wzmacniajšce wydzielanie oskrzelowe, nieswoicie p/bólowe, choroby przeziębieniowe w formie naparów 9. Biedrzeniec mniejszy/wielki Biedrzeniec mniejszy/wielki - Pimpinellae radixPimpinella saxifraga/major Apiaceae SKŁAD: saponiny, olejek eteryczny; DZIAŁ. I ZAST.: rozkurczowy (w obrębie dróg oddechowych), nieżyty górnych dróg oddechowych (wzmaga czynnoć wydzielniczš błony luzowych), rozdrobniony surowiec do naparów oraz inne przetwory galenowe; MIESZ&PREP: Bronchicum paracelsus, Kelastmin, Pulmosan. 10. Biedrzeniec anyż Biedrzeniec anyż - Anisi fructusPimpinella ani sum Apiaceae - selerowate; SKŁAD: olejek eteryczny: anetol (90%, charakterystyczny zapach i smak olejku), metylochawikol, aldehyd anyżowy; seskwiterpenowe, węglowodory (himachaleny), kumaryny i olej tłusty; DZIAŁ. I ZAST.: wykrztunie i wiatropędnie; ze względu na działanie olejku sekretolitycznie, spazmolitycznie i sekreto motoryczne w obrębie dróg oddechowych i przewodu pokarmowego; w większych dawkach p/skurczowo i antyseptycznie, p/bakteryjnie; wykazuje silne właciwoci p/bakteryjne, p/wirusowe, p/grzybicze, stosowany głównie w pediatrii obok owocu kopru włoskiego; niestety reakcje alergiczne. 11. Bluszcz Bluszcz - Hederae fol.-Hedera helix - Araliaceae-araliowate- SKŁAD: saponiny; DZIAŁ. I ZAST.: wykrztune, spazmolityczne (rozkurcz w obrębie dróg oddechowych), nieżyty dróg oddechowych, przewlekłe choroby zapalne oskrzeli , przetwory galenowe do użytku wewnętrznego; MIESZ&PREP: syropy i krople Hedelix, Proposan, Hedelicum. 12. Boldo Boldo - Boldo fol.-Peumus boldo - Monimiaceae-poleńcowate Skład: olejek eteryczny (2%): askarydol, cyneol, p-cymol alkaloidy izochinolinowe (2%): alkaloid aporfinowy boldyna (0,1-0,3%) flawonoidy Działanie: cholagogum cholereticum wzrost wydzielania gruczołów linowych oraz soku żołšdkowego zmniejsza napięcie mięni gładkich MIESZ&PREP: BOLDALOIN tabletka 13. Borówka brusznica Borówka brusznica - Vitis idaeae folium-Vaccinium vitis idea - Ericaceae-wrzosowate- SKŁAD: arbutyna, hydrochinon, metyloarbutyna (te zw. fenolowe działajš tylko w rodowisku zasadowym, działajšc dezynfekujšce na drogi moczowe), garbniki, Wit. C, flawonoidy (hyperozyd, izokwercytyna, mirycytyna) ; DZIAŁ. I ZAST.: w kamicy nerkowej, w reumatyzmie, jako rodek dezynfekujšcy drogi moczowe i moczopędny, w cukrzycy i biegunkach. 14. Brzoza brodawkowata Brzoza brodawkowata - Betulae folium-Betula verrucosa - Betulaceae- SKŁAD: flawonoidy (hyperozyd, myricetyna, luteolina), garbniki katechinowe, saponiny, tri terpeny, lady olejku eterycznego; DZIAŁ. I ZAST.: wspomagajšcy w dolegliwociach reumatycznych w chorobie goćcowej oraz skazie moczanowej, poprawiajšcy przemianę materii z liciem pokrzywy, działanie moczopędne; sok z brzozy działa p/goršczkowo i napotnie. MIESZ&PREP: Reumagran, Reumosan, Reumoflos. 15. Brzoza brodawkowata Brzoza brodawkowata - Betulae folium-Betula verrucosa - Betulaceae-brzozowate; SKŁAD: zwišzki flawonoidowe (hyperozyd), olejek eteryczny, garbniki poch. pirokatechiny, saponiny, Wit. C, żywice (terpeny); DZIAŁ. I ZAST.: lek diuretyczny, napotny, przeciwreumatyczny, działanie stymulujšce na przemianę materii, zwiększa diurezę tylko w jednostkach chorobowych (nie u ludzi zdrowych). 16. Bylica boże drzewko Bylica boże drzewko - Abrotani her.-Artemisia abrotanum - Compositae Skład: kumaryny: izofraksydyna, skopoletyna, umbeliferon olejek eteryczny (0,2%): a.)1,8-cyneol b.)absyntol: mieszanka izomerycznych pochodnych tujonu c.)heterocykliczne seskwiterpeny: dawanol, dawanon, karlinen flawonoidy: rutyna kwasy fenolowe: chloro genowy, kawowy alkaloid: abrotanina zwišzki gorzkie: laktony seskwiterpenowe absyntyna Działanie: cholagogum cholereticum smasmolyticum immunostymulujšce MIESZ&PREP: ARTECHOLIN płyn; ARTECHOLWEX tabletki; RAPACHOLIN AC drażetki. 17. Chmiel zwyczajny Chmiel zwyczajny - LupulinumHumulus lupulus Cannabinaceae kanabinoidowe - Surowiec olejkowo-gorzki wpływ na układ pokarmowy, lepsze trawienie. Surowiec: szyszki (owocostany); gruczoły chmielu (lupulina Granudulae lupuli). SKŁAD: olejek 1-3%: monoterpeny ( myrcen); seskwiterpeny (farnezen, humulen, kariofylen); izomalan -2-metylbutylu, metylononyloketon, 2-tridenkanon I inne w sumie ponad 100 składników; żywica do 80%: kwasy ? i ß goryczkowe (humulon, lupulon, kolupulon, metylbutenol); flawonoidy fito estrogeny. Standaryzacja na: zwišzki gorzkie flawonoidy Działanie: uspokajajšce metylbutenol autooksydacja składników żywicy (po 2 latach 0,04% tego zwišzku) hipotensyjne działanie na układ kršżenia Działania niepożšdane: suchy kaszel, problemy z oddychaniem, chroniczny bronchit, zapalenie oskrzeli, dusznoć, depresyjnie na OUN, ograniczenie refleksu ostrożnie przy obsłudze maszyn, dolegliwoci ze strony przewodu pokarmowego, hipertermia, obniżenie poziomu cukru we krwi, zwiększa impotencję Interakcje: potęgujš działanie benzodiazepiny, barbiturany, narkotyki, antydepresanty, alkohol może obniżać poziom cukru u osób zdrowych a podwyższać u cukrzyków (leki przeciwcukrzycowe w tym insulina 18. Cynamonowiec cejloński Cynamonowiec cejloński - Cinnamomi cortexCinnamomum ceylanicum Lauraceae wawrzynowate; SKŁAD: olejek etryczny: (aldehyd cynamonowy, eugenol, kwas cynamonowy, aldehyd cynamonowy, fenylopropany, limonen), garbniki, luz, procyjanidyny, kumaryny. DZIAŁ. I ZAST.: żołšdkowy i wiatropędny, olejek eteryczny ma silne właciwoci p/bakteryjne i fungicidalne. Efekty uboczne: reakcje alergiczne, przy przedawkowaniu olejku pobudzenie, zwiększenie ruchliwoci, tachykardia, zaburzenia motoryki jelit z następujšcš sennociš 19. Cynamonowiec kamforowy Cynamonowiec kamforowy Camphora Cinnamonium camphora Lauraceae wawrzynowate; SKŁAD: keton terpenowy, ole...
karsic