trzoda chlewna notatki.doc

TRZODA CHLEWNA

Trzoda chlewna stanowi II gatunek zwierząt gospodarskich po bydle (40% globalnego spożycia mięsa stanowi mięso wieprzowe). Najwięksi producenci: Chiny – 450,5 mln sztuk, USA – 60,2 mln, w obrębie Europy: Niemcy – 26 mln, Hiszpania – 24,8 mln, Polska – 17,1 mln, Francja – 14,6 mln. Ostatnimi laty w Holandii i Wielkiej Brytanii spada pogłowie z powodu chorób (pryszczyca).

Pochodzenie trzody chlewnej - dzik europejski (udomawianie dzika rozpoczęto w Azji 7000 lat temu).

Podstawowe parametry dotyczące trzody chlewnej.

-                    temperatura ciała: 37,2 (świnia nie posiada gruczołów potowych)

-                    długość ciąży: 112-114 dni

-                    osiągnięcie wagi użytkowej: 6 miesięcy

-                    średnia długość życia: do 12 lat

-                    okres krycia lochy po wyproszeniu: minimum trzy tygodnie

-                    cykliczność wyproszeń w chowie masowym wynosi 1,5 miotu na rok, w chowie intensywnym od 1,6-2, prosiąt w miocie ok 10.

Rasy świń w Polsce

Polskie rasy trzody chlewnej:

1.                   Wielka biała polska (WBP) – powstała w wyniku krzyżowania miejscowych ras z rasami wielką i średnią białą angielską oraz niemiecką szlachetną. Świnie tej rasy są duże i długie, późno dojrzewają, zbudowane bardzo harmonijnie, umaszczenie białe, uszy małe stojące, głowa średniej wielkości o profilu prostym. Tułów długi, szeroki. Klatka piersiowa głęboka, szynki dobrze umięśnione. Budowa typu mięsnego. Ciężar: samice – 300kg, samce – 350 kg. Plenność ok. 10-12 prosiąt w miocie. Dobra mleczność, zadowalająca odporność, idealna do chowu wielkostadnego.

2.                   Polska biała zwisłoucha (PBZ) – wyhodowana na przełomie XIX i XX w. w wyniku krzyżowania polskich ras świń zwisłouchych z rasami niemieckimi, później szwedzkimi. Rasa typu mięsnego, białe umaszczenie, długi tułów, dobrte umięśnienie, zwisające uszy, pochylone ku przodowi, wysoka plenność. Ciężar: samce – 350kg, samice – 300kg.

3.                   Złotnickie pstra i  biała – w latach '49-50 naukowcy AR w Poznaniu rozpoczęli badania nad świniami pierwotnymi przywiezionymi przez repatriantów z wileńszczyzny i nowogródczyzny. Były to mieszańce świń długouchych z domieszką krwi WBA. W trakcie rozwijania się hodowli wyodrębniono 2 typy użytkowe:

- mięsny o umaszczeniu białym

- mięsno-słoninowy o umaszczeniu łaciatym.

W '62 r. uznano je za dwie odrębne rasy.

Złotnicka biała (ZB) – kierunek mięsno-bekonowy, w celu poprawienia cech mięsnych uszlachetniono ją rasą szwedzką krajową uszlachetnioną (3/8). W następstwie selekcji i dolewu krwi świń landrace nastąpiło zwiększenie przyrostów dziennych, skrócenie dni tuczu i obniżenie wieku, polepszono wykorzystanie paszy i uzytkowość rzeźną. Świenie ZB są duże, szybko rosną i późno dojrzewają, lochy są plenne.

4.                   Puławska – wyhodowana w XX w. w rejonie Puław w wyniku krzyżowania miejscowych prymitywnych świń ostrouchych ze świniami ras Berkshire. Rasa tłuszczowo-mięsna o krótkich nogach i łaciatym umaszczeniu, wczesne dojrzewanie, szybki wzrost, odporność na choroby, dobre wykorzystanie paszy i wysoka wydajność rzeźna. Ciężar: samice – 250kg, samce – 350kg.

Do produkcji tuczników najczęściej wykorzystywane są mieszańce międzyrasowe (krzyżówka towarowa – heterozja, wybujałość wzrostu).

W liniach matecznych używane są głównie rasy PBZ i WBP.

W linii ojcowskiej używa się ras: Hampshire, Duroc, linia 990, Pietrain.

Krzyżówki te dają potomstwo o lepszej wydajności rzeźnej, przy mniejszym zużyciu paszy.

Rasy puławska oraz złotnickie wykorzystuje się jako rezerwę genową.

Miniaturowe rasy świń.

Najpopularniejsze:

-                    Sinclar

-                    Mikro-yucatan

-                    Gottingen

Rasa Sinclar stworzona w '65r., zwierzęta te mają różne umaszczenia, dojrzałość płciową osiągają w wieku ok. 4 miesięcy, a w wieku dorosłym ważą od 35-55 kg.

Czynniki wpływające na odporność prosiąt:

-                    wartość siary,

-                    czas i ilość wypitej siary,

-                    wiek,

-                    warunki temiczne w kojcu,

-                    poziom hemoglobiny,

-                    stres.

Czynniki wpływające na stres:

-                    przebyte doświadczenia,

-                    genetyka,

-                    wiek i płeć.

Rodzaje stresu ze względu na okres trwania:

-                    długotrwały (somatyczny) – zaburzenia płodności, zamieranie zarodków, zaburzenia mleczności, spadek wartości immunologicznej siary, spadek odporności, wrzody żołądka,

-                    krótkotrwały (psychogenny) – skutki: wzrost ciśnienia krwi, katabolizm, wrzody, zwyrodnienie mięśnia sercowego.

Czynniki wpływające na stres u świń starszych – nadmierne zagęszczenie i presja socjalna, stres żywieniowy, stres klimatyczny.

Po przyjeździe nowych zwierząt na fermę obowiązuje kwarantanna. Czas 6-8 tygodni, a przy wysokim statusie zdrowotnym: 8-10 tygodni.

Żywienie.

Przemysł paszowy produkuje dla trzody chlewnej:

-                    mieszanki pełnoporcjowe i treściwe,

-                    koncentraty białkowe,

-                    mieszanki mineralne,

-                    preparaty witaminowo – antybiotykowe.

Mieszanki treściwe są to pasze uzupełniające pasze objętościowe suche i soczyste potrzebnymi ziwerzętom składnikami odżywczymi. Skład: różne pasze treściwe w tym część wysokobiałkowych, pasze mineralne, zawierające potrzebne makro i mikroelementy, preparaty witaminowe i antybiotyki, jeżeli ich dodatek jest potrzebny zwierzętom żywionym tą mieszanką.

Mieszanki:

-                    N-Bek dla loch prośnych i karmiących,

-                    P – dla prosiąt od 2-3 tygodni do wagi 15 kg

-                    W – dla warchlaków o wadze 15-30kg

-                    Bekon – dla tuczników bekonowych

-                    T – tuczniki mięsno-słoninowe

Mieszanki pełnoporcjowe:

-                    Standard I – do 50 kg

-                    Standard II – 51-70kg

-                    Standard III – powyżej 70kg.

Mieszanki pełnoporcjowe różnią się od mieszanek treściwych dla bekoniaków tym, że w ich skład wchodzą płatki ziemniaczane, a poza tym zawierają mniej białka. Różnice między mieszankami standard I, II, III polegają na stopniowym zmniejszaniu się zawartości białka (śruta poekstrakcyjna sojowa od 11-3%), a zwiększaniu zawartości płatków ziemniaczanych.

Zabiegi pielęgnacyjne u prosiąt.

1.                   Tatuowanie.

  Naniesienie tatuownicą uderzeniową na grzbiecie tatuażu.

  W uszach – obowiązuje zasada, że w prawej małżowinie tatuuje się 6 pierwszych cyfr, w lewej 6 ostatnich.

  Często dodatkowo stosuje się karbowanie uszu.

2.                   Kolczykowanie.

   Kolczyk zakłada się w lewym uchu zwierzęcia, zawiera on nr siedziby stada miejsca urodzenia. Kolczyki

   wydaje Agencja Rolnictwa na wniosek rolnika.

3.                   Podawanie żelaza.

4.                   Obcinanie kiełków.

   Obcina się, żeby nie uszkadzały sutków matki, żeby nie raniły się między sobą.

   Nożyce – usuwamy do trzeciego tygodnia życia (najlepiej w pierwszym tygodniu).

5.                   Kastracja.

   Pozbawianie płodności, w 2-3 tygodniu życia.

   Chirurgicznie – stanowi najczęściej stosowaną metodę przeciwdziałającą pojawieniu się w mięsie i tkance tłuszczowej świń zapachu knurzego, który związany jest z obecnością w tych tkanakach androstenonu i skatolu.

Cel: także pozbawienie samców cech płciowych (nadmierna agresja).

Preparaty do kastracji chemicznej – szczepionka ProVac to alternatywa kastracji chirurgicznej. Eliminuje zapach knura, zmniejsza zużycie paszy, poprawia mięsność tuszy, zmniejsza ilość tłuszczu warstwy grzbietowej. Do podawania szczepionki zaprojektowano specjalną strzykawkę do automatycznych iniekcji.

Temperatura i wilgotność powietrza w chlewie.