Konflikty
Pojęcie konfliktu odnosi się do uświadomionej przez co najmniej dwa zależne od siebie podmioty sprzeczności celów, interesów dążeń. Świadomość ta poprzez wzrost napięcia powoduje zmiany w zachowaniu uczestników sytuacji potencjalnie konfliktowej. W sytuacji konfliktowej realizacja celów czy potrzeb jednej ze stron uniemożliwia bądź też utrudnia realizację celów czy potrzeb drugiej strony.
Wyróżniamy następujące rodzaje konfliktów:
• Konflikt intrapersonalny (wewnętrzny konflikt jednostki) - powstaje on wówczas kiedy jednostka musi wybierać pomiędzy dwoma sprzecznymi celami (obydwa cele są atrakcyjne bądź też nieatrakcyjne). Konflikty tego rodzaju wywołują silne napięcie i lęk
• Konflikt interpersonalny - pojawia się on wówczas gdy dwie bądź więcej osób uświadamia sobie, że mają one sprzeczne cele.
• Konflikt międzygrupowy - pojawia się wówczas gdy sprzeczne interesy dotyczą dwóch lub więcej grup społecznych.
Ze względu na możliwe konsekwencje konflikty możemy podzielić na:
• konflikt o sumie zerowej- konflikt gdzie tylko jedna strona może odnieść zwycięstwo, jedna strona wygrywa druga strona przegrywa (dzieje się tak np. w wyborach na prezydenta danego kraju).
• konflikt motywów mieszanych- jest to konflikt, w którym obydwie strony mogą zyskać jeśli będą ze sobą współpracować, jednakże jedna ze stron może osiągnąć wyższe zyski jeśli strony będą współzawodniczyć. W przypadku tego konfliktu ludzie mogą wybierać albo współdziałanie czyli zyski dla obu stron, albo rywalizację - większe zyski dla jednej ze stron.
Eskalacja konfliktu może być wynikiem zniekształcenia percepcji
i myślenia. Możemy
wyróżnić następujące mechanizmy zniekształcania:
• lustrzane odbicie - obie strony mają poczucie że są ofiarami, że racja jest po ich stronie.
• Mechanizm źdźbła i belki - obie strony zauważają naganne postępowanie drugiej strony natomiast nie zauważają tego u siebie
• Podwójny standard moralny - obie strony przyznają sobie prawo do działań nie fair w imię wyższych celów, odmawiają natomiast prawa do takich działań przeciwnikowi
• Biegunowe myślenie - w uczestnikach dominuje czarno białe widzenie sytuacji, wszystko co robi przeciwnik jest złe, co robimy my - jest dobre.
Konflikty mogą toczyć się zarówno o dobra materialne (zasoby, terytorium) jak i o dobra symboliczne (ideologia).
Konflikt może zostać rozwiązany przez zastosowanie takich metod jak :
• Rozwiązanie integrujące - rozwiązanie, które jest korzystne dla obu stron
• Grit - jest to proces stopniowego i wzajemnego obniżania napięcia. Na początku tego procesu zostaje wysłany sygnał o chęci współpracy, później zostaje podjęta współpraca i odwzajemniane każde kooperacyjne zachowanie. W przypadku jednak gdy przeciwnik podejmuje działania agresywne odpowiedzią jest takie samo działanie.
• Mediacja- zaproszenie do pomocy w rozwiązaniu konfliktu trzeciej strony - "rozjemcy"
• Arbitraż -. sposób rozwiązywania konfliktu gdzie trzecia strona narzuca jego rozwiązanie.
eM16