n Pałeczki Salmonella spp. (Gram-ujemna pałeczka klasyfikowana w serogrupach A-E, ok.. 2000)
n pałeczka duru brzusznego S. typhi stanowi jeden z serotypów grupy D, zakaża wyłącznie ludzi pozostałe serotypy są s. odzwierzęcymi
n w przewodzie pokarmowym zwierząt hodowlanych: bydło, trzoda chlewna, drób, gryzonie, gady, płazy
n Droga zakażenia gł. fekalno-oralna, przez przez: skażona żywność, od chorego do zakażonego (małe dzieci), kontakt ze zwierzęciem-nosicielem (gady,kot,pies)
n Okres wylęgania u niemowląt od 3-60 dni, najczęściej 7-14 dni, w przebiegu piorunującym 5-72 godzin
n U 50% niemowląt kilkumiesięczne nosicielstwo, u 1% nosicielstwo po roku
Objawy i postacie choroby - dzieci
n Pierwotne nosicielstwo bezobjawowe
n Biegunka o różnej ciężkości
n Posocznica z gorączką, leukocytozą, zajęciem narządów wewnętrznych, w tym wątroby z objawami żółtaczki
n Postać duropodobna z bakteriemią o długotrwającej gorączce i z heptosplenomegalią
n Postacie narządowe: phyleonephritis, pneumonia, otitis media, osteomyelitis, meningitidis purulenta
n W latach 70. 30% niemowląt ulegało zakażeniu szpitalnemu w trakcie hospitalizacji z innych powodów usposabiających do zakażenia szpitalnego, czynnikiem sprzyjającym było karmienie sztuczne
n Nosicielstwa nie leczy się antybiotykiem ponieważ antybiotyki znacznie przedłużają nosicielstwo
n Nie stosuje się antybiotyków w lekkiej niepowikłanej biegunce
n Salmonelloza z wyjątkiem duru brzusznego nie podlega obowiązkowi hospitalizacji, chyba że wymaga tego ciężki stan kliniczny
n Istnieje obowiązek zgłaszania sanitarnego zachorowania lub nosicielstwa i mikrobiologicznej kontroli nosicielstwa
Toksoplazmoza wrodzona:
n W 60% - III trym, 30% - II, 15% - I (ale w 80% dochodzi do poronienia lub ciężkiego uszkodzenia płodu)
n Najbardziej niebezpieczna gdy zachoruje po raz pierwszy ciężarna – bezobjawowa parazytemia
n Wyjątkowo rzadko pojedyncze przypadki zarażenia płodów z kolejnych ciąż (reaktywacja zakażenia u matki)
n Postaci: bezobjawowa, oczna, op-mg, pełnoobjawowy zespół tokso wrodzonej (triada Pinkertoan: wodogłowie, chorioretinitis, zwapnienia wewnątrzczaszkowe
n Wylęganie u psa: mniej niż 10 dni
n Wylęganie u człowieka: od 5 dni do ponad roku, średnio 2 miesiące
n Wędrówka wirusa z szybkością 50-100mm dziennie!!!
n Osiąga zwoje i tam następuje namnażanie, dalsza wędrówka z rdzenia do mózgu
n Nie ma wiremii – brak skuteczności leczenia, wirus ukryty wewnatrz neurocytów
n Choroba kończy się letalnie po 7-10 dniach
n Dostępne szczepionki: Rabivac, Verorab, Rabipur
n Jeśli bez ran tylko oślinienie przez zwierzę nieznane, rozpoczęcie szczepienia po weryfikacji, najczęściej 5 dnia przerwanie (obserwacja zwierząt 10 dni)
n Pogryzienie, rany szarpane przez podejrzane zwierzę: uodpornienie bierno-czynne: surowica + szczepionka
n Po ekspozycji: umycie rany wodą z mydłem, opatrzenie chirurgiczne, szczepienie w stacjach sanitarnych lub wyznaczonych szpitalach, w mięsień deltowaty ramienia lub w udo w dniu: 0,3,7,14,30 (5 dawek po + rewakcynacja po 90 dniach)
n Gamma-globulina swoista (RIG), połowa domięśniowo, połowa wokół rany, najpóźniej 8 dnia po pogryzieniu
n Larwa wędrujaca trzewna lub oczna
n Inwazje u ludzi wywołane larwami nicieni, które zazwyczaj zarazają zwierzeta, wywołując eozynofilowe, ziarniniakowe reakcje tkankowe na wędrującą larwę lub upośledzenie wzroku
n Jaja Toxocara canis i T. cati i Baylisacaris procyonis dojrzewają w ziemi, zazwyczaj zarażają się nimi odpowiednio: psy, koty, szopy
n Ludzie połykają jaja wydalane przez zwierzęta. W jelicie z jaj wylęgają się larwy, które wnikają w ścianę jelita i wędrują do wątroby, płuc, OUN, oczu i prawie wszystkich innych narządów
n Larwa nie kończy w organizmie człowieka swojego rozwoju, ale może przeżyć wiele miesięcy
n Zarazić się można także przez spożycie surowej lub niedogotowanej wątroby lub mięsa zwierząt
Objawy przedmiotowe i podmiotowe
n Zespół larwy trzewnej wędrującej – gorączka, utrata łaknienia, powiększenie wątroby i śledziony, wysypki skórne, śródmiąższowe zapalenie płuc, hiperglobulinemia, leukocytoza i eozynofilia
n Często u dzieci 2-5 lat z geofagią
n Objawy mogą ustąpić samoistnie po 6-12 miesięcy
n Rzadko zgon w wyniku inwazji mózgu czy serca
Zespół larwy ocznej wędrującej
n Określana również jako toksokaroza oczna, zwykle przebiega bez objawów ogólnych lub są one łagodne
n W siatkówce może dojść, w wyniku reakcji ziarniniakowych, do upośledzenia widzenia
Zapobieganie i leczenie
n Inwazje w USA u domowych psów i kotów do 80% - ODROBACZANIE ZWIERZAT
n Nie istnieje skuteczne leczenie, ale stosuje się: dietylkarbamazyna, mebendazol, albendazol
n Objawy łagodne – wystarczą leki p/histaminowe
n Inwazje ciężkie – glikokortykosteroidy
n W zlow – fotokoagulacja – próba zabicia larw w siatkówce
n Toksokaroza przenoszona jest na ludzi wówczas, gdy nie są przestrzegane zasady higieny. - Dzieci są mniej odporne niż dorośli, dlatego tak ważne jest, by myły ręce po powrocie ze spaceru, nie brały do ust piasku i ziemi i nie jadły żywności, która spadła do piaskownicy.
n Psom należy podawać tabletki odrobaczające przynajmniej raz do roku, a szczeniakom cztery razy w ciągu pierwszego roku życia.
n Nie powinno się dopuszczać do kontaktów dzieci ze szczeniętami i kociętami oraz nieznanymi psami i kotami.
n Konieczna jest ochrona miejsc zabaw dzieci (np. piaskownice) przed zanieczyszczeniem odchodami zwierząt.
n Należy zobowiązać właścicieli psów i kotów do sprzątania odchodów swoich ulubieńców.
n Ważna jest okresowa wymiana piasku w piaskownicach.
n Bardzo istotne są podstawowe zasady higieny - mycie rąk po powrocie do domu, przed jedzeniem, po kontakcie ze zwierzętami.
n Dzieciom powinno się często obcinać paznokcie.
n Należy myć pożywienie (np. jarzyny lub owoce), które często jest skażone glebą zawierającą jaja toksokar.
witek.ratmed