Wpływ transportu drogowego na środowisko
Piękoś Rafał
W treści projektu przedstawiono, w jakim stopniu wzrastająca intensywność transportu prowadzi do zwiększenia presji środowiskowych. Wymieniono i scharakteryzowano czynniki dodatkowe, które niszczą środowisko na kilka sposobów, jak w przypadku spalin. Mając na uwadze zmiany klimatyczne i utratę biologicznej różnorodności. Przedstawiono także nowoczesne technologiczne ulepszenia prowadzące do zmniejszenia stopnia zanieczyszczenia powietrza w transporcie drogowym.
Ochrona środowiska – całokształt działań (także zaniechanie działań) mających na celu właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i składników środowiska naturalnego, zarówno jego składników abiotycznych, jak i żywych (ochrona przyrody).
Transport samochodowy (zwany też drogowym) - jedna z gałęzi transportu, w której ładunki i pasażerowie przemieszczają się po drogach lądowych przy pomocy kołowych środków transportu (np. pojazdów samochodowych). Usługi transportowe odbywające się z wykorzystaniem tej gałęzi transportu świadczone są przez przewoźników drogowych.
Zanieczyszczenie środowiska — stan środowiska wynikający z wprowadzania do powietrza, wody lub gruntu, substancji stałych, ciekłych lub gazowych, bądź energii w takich ilościach i takim składzie, że może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę lub powodować inne niekorzystne zmiany, np. korozję metali.
Europejska Agencja Środowiska (ang. European Environment Agency, EEA) – agencja Unii Europejskiej zajmująca się monitorowaniem stanu środowiska naturalnego.
Spaliny, gazy spalinowe – gazowy efekt procesu spalania paliwa.
Hałas - określa wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe, uciążliwe lub szkodliwe dźwięki oddziałujące na narząd słuchu i inne zmysły oraz części organizmu człowieka.
Autostrada – droga publiczna o ograniczonej dostępności, przeznaczona wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych, wyposażona przynajmniej w dwie trwale rozdzielone jednokierunkowe jezdnie, posiadająca wielopoziomowe skrzyżowania ze wszystkimi przecinającymi ją drogami transportu lądowego i wodnego. Wyposażona jest w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników autostrady.
Droga ekspresowa – droga publiczna o ograniczonej dostępności, przeznaczona wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych, wyposażona w jedną lub dwie jezdnie, posiadająca wielopoziomowe skrzyżowania z przecinającymi ją innymi drogami transportu lądowego i wodnego, z dopuszczeniem wyjątkowo jednopoziomowych skrzyżowań z drogami publicznymi. Wyposażona jest w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników drogi.
Od wieków ludzkość przemieszczała się z miejsca na miejsce i prowadziła wymianę handlową. Na początku odbywało się to w sposób prymitywny. Podróże były w formie pieszej lub konnej. Za pomocą jucznych zwierząt przewożono towary. Złota era transportu nastąpiła na początku XX wieku i już wtedy można było wyróżnić transporty tj.
➢ drogowy,
➢ kolejowy,
➢ morski,
➢ śródlądowy,
➢ lotniczy,
➢ rurociągowy.
Budowano autostrady, linie kolejowe, wielkie porty oraz lotniska. Inżynierowie i budowlańcy nie zdawali sobie sprawy, co złego mogą wyrządzić przyrodzie. Dostrzeżono to dopiero w ostatnich latach, kiedy zmiany spowodowane przez człowieka na trwałe zapisały się w krajobrazie.
Stale rosnący udział transportu samochodowego rodzi uzasadniony niepokój o stan powietrza jakim oddychamy. Dostające się do niego zanieczyszczenia powstające w wyniku spalania paliw powodują realne zagrożenie dla naszego zdrowia. Bezpośrednio wnikając głęboko do płuc, niszczą ich komórki lub powodują inne zmiany chorobowe bądź też stymulują wzmaganie się dolegliwości związanych z różnymi chorobami. Pośrednio niszcząc środowisko, w którym żyjemy, składające się z różnego rodzaju ekosystemów często mniej odpornych na zanieczyszczenia powietrza niż organizm ludzki.[1]
Zanieczyszczenia spowodowane transportem to nic innego jak emisja gazów z systemów wydechowych samochodów, pociągów i statków. Są one groźne gdyż znajdując się w powietrzu poprzez swoja toksyczność (tlenki azotu, dwutlenek siarki, metale, dwutlenek węgla) emitują szkodliwe zanieczyszczenia i niszczą środowisko. Przyjmuje się, że sektor ten emituje emituje tlenek azotu od 40 do 80 %.
Jednak ostatnimi laty zaobserwowano znaczny spadek emisji szkodliwych zanieczyszczeń w transporcie drogowym. Zawdzięczamy to europejskim normom emisyjnym pojazdów samochodowych, których egzekwowanie rozpoczęto w latach 90-tych. Emisje kontrolowanych substancji zanieczyszczających zmniejszyły się o 24 %–35 % .
Emisje tlenków azotu z ruchu drogowego nie zmniejszyły się znacząco w żadnym z krajów Bałtyku. Zarówno w Danii, Finlandii, Niemczech jak i Szwecji, redukcja emisji w związku z użyciem katalizatorów w pojazdach drogowych została zrównoważona zwiększeniem ogólnej ilości pojazdów transportowych. Na obszarach zurbanizowanych nadal występuje problem z czystością powietrza w atmosferze. Aby wyjść naprzeciw problemowi zanieczyszczeń, który ma negatywny wpływ na zdrowie ludzi trzeba podjąć w tym celu określone kroki.
Koncerny paliwowe produkują nowe rodzaje paliw, które charakteryzują się brakiem w składzie szkodliwych związków chemicznych, czy pierwiastków tj. ołów oraz ekonomicznych silników w nowoczesnych samochodach przyjaznych dla środowiska. Na dzień dzisiejszy wyżej wymienione metody nie przynoszą pożądanych skutków . Dzieje się tak ponieważ z roku na rok gwałtownie wzrasta liczba samochodów, a co za tym idzie wzrost zanieczyszczenia powietrza. Z badań statystycznych wynika, że około 80000 ludzi rocznie w Europie umiera na skutek chorób spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza związanego z transportem samochodowym.
Powietrze, które występuje nad obszarami gęsto zaludnionymi i uprzemysłowionymi zawsze składa się z wielu niepożądanych substancji. Istnieją przypadki wynikiem, których tereny o czystym powietrzu, na skutek katastrof przemysłowych stają się nie do zamieszkania. Wobec tego stężenie zanieczyszczeń w atmosferze decyduje o jakości powietrza.
Budowanie autostrad i dróg pociąga za sobą trwałe zmiany w środowisku naturalnym. Fauna i flora bardzo na tym cierpi. Rośliny występujące w odległości 200 m od nich w pewnym stopniu doświadczają wpływu szkodliwych pierwiastków emitowanych ze spalinami z rur wydechowych pojazdów. Tryb życia wędrownych zwierząt radykalnie zmienia się, gdyż ich naturalne środowisko zostało poprzecinane siecią autostrad. Wynikiem tego jest śmierć na drogach wielu zwierząt, które mają problemy z przejściem nawet krótkiego odcinka drogi. Zagrożeniem nie są tylko objęte zwierzęta ale także lasy, pola oraz łąki. Na skutek emisji pochodzącej z różnych źródeł w powietrzu można wymienić najbardziej szkodliwe substancje, jakimi są:
tlenki siarki,
tlenki azotu,
aktywne pochodzące ze spalin samochodowych chemicznie węglowodory,
tlenek węgla,
metale ciężkie,
dwutlenek siarki,
pyły,
sadze.
Tego rodzaju zanieczyszczenia ujemnie wpływają na zdrowie i życie człowieka. Przykładowo tlenek węgla jeżeli połączy się z hemoglobiną skutkiem tego ograniczy transport tlenu do tkanek, co niestety przyczynia się to do objawów, jakimi są zawroty głowy, zaburzenia równowagi i choroby wieńcowe. Negatywnie wpływają także tlenki azotu, powodując alergie i astmę u dzieci. Do nich zalicza się również ołów, którego działanie hamuje i zaburza równowagę mózgu. Wpływa na uszkodzenie kodu genetycznego, natomiast w wyniku dużych jego stężeń może wywołać zgon.
Zdaniem rady ministrów budowanie obwodnic (duże miasta), autostrad, czy szerokich ulic ma na celu zwiększyć bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Tego typu warunki jazdy dla niektórych kierowców wywołują brawurę, a przy jeździe tego typu nietrudno o wypadek. W praktyce autostrady całkowicie nie rozwiązują problemu zatłoczonych ulic, lecz przyczyniają się do powstawania wielu chorób, nowotworów, schorzeń układu krążenia. Następuje gwałtowny wzrost hałasu i emisji spalin , co bezpośrednio wpływa na ludzi.
Drogi szybkiego ruchu stanowią rzeczywiste zagrożenie wobec środowiska naturalnego, natomiast ich budowa utrudnia retencje, czyli szybkie uszczelnianie i odprowadzenie wód opadowych. Jeżeli powstanie choćby kilometr autostrady to zostaną zajęte około 2 hektary obszaru. Wynikiem tego jest zmniejszenie zasilania wód gruntowych o 4000 m3, a co za tym idzie zagrożenie falą powodziową. Grozi to dolinom rzek Biebrzy, Narwi i Rospudy.
W okolicach dróg tego typu powstają hałas oraz całodobowe wibracje, które dają się we znaki okolicznym mieszkańcom. Zjawisko to zaliczane jest do uciążliwych, ponieważ są to drgania i dźwięki mające negatywny wpływ na samopoczucie i zdrowie tutejszej ludności. Starszym mieszkańcom pamiętającym jeszcze okres 2 wojny światowej takie odgłosy informują o ataku bombowym na dalszych terenach.
Na akustykę terenu wpływa suma wszystkich występujących rodzajów hałasów w danej okolicy. Do pomiaru natężenia dźwięku wywołanym hałasem służą sonometry. Urządzenia za pomocą których mierzy się poziom natężenia hałasu w danym terenie. Po dokonaniu pomiaru wyniki przesyłane są do laboratoriów. Z tego typu badań przeprowadzonych przez specjalistów na terenie Polski oszacowano, że:
➢ hałas o natężeniu od 60 dB odczuwa 20% ludności,
➢ hałas o natężeniu powyżej normy (>70 dB) dotyka 33% osób i emitowany jest w ¼ przez pojazdy silnikowe.
Zbadano także obszary zabudowane u których stwierdzono natężenie w granicach od 40 do 60 dB, zaś w porze nocnej waha się między 30, a 50 dB. Hałas krótkotrwały jest dosyć często spotykany na autostradach, jego natężenie wynosi od 65 do 85 dB. Niepożądane dźwięki występują w zależności od uwarunkowania danego terenu i typu budowli. W dużych aglomeracjach ww. granice natężenia hałasu w określonym czasie są przekraczane. Harmider występujący w dużych miastach Polski często przekracza średnią, natomiast w stolicy stało się to normą.
Do powstawania hałasu na drodze wpływ mają czynniki tj. zły stan techniczny nawierzchni ulic, czy też środków lokomocji. W niektórych polskich miastach można dostrzec brak dróg prowadzących wokół niego tzw. obwodnic. Większość jezdni powinna być podzielona wielopoziomowymi skrzyżowaniami, a na okolicznych drogach obiekty energetyczne znajdujące się w pobliżu i nie posiadają dostatecznej osłony. W dodatku większość kierowców jeździ niezgodnie z obowiązującymi przepisami.
Jeżeli chcemy wyeliminować negatywne skutki transportu to z pewnością zahamowanie jego rozwoju nie jest dobrą myślą, ponieważ zawsze się człowiekowi przydawał. Przez wzgląd na szybkość, ekonomiczność i oszczędność czasu z nim związanych. Jednak warto skupić się na sposobie zmniejszenia zanieczyszczeń wpływających na środowisko przyrodnicze. Można to zmienić inwestując w coraz to nowsze technologie transportu, nie stanowiących już problemu dla ludzi, flory i fauny terenu. jak i w rozwój komunikacji.
J. Baran, A. Janik, A. Ryszko Handel emisjami w teorii i praktyce. Wyd. Cedewu 2011
Sprawozdanie EEA, nr 3/2004, Europejska Agencja Środowiska, Kopenhaga, 2004.
http://www.logistyka.net.pl
http://srodowisko.ekologia.pl
1.WSTĘP 2
2.DEFINICJE 2
3.PROBLEMATYKA 2
4.GAZY SPALINOWE A ŚRODOWISKO 3
5.RODZAJE ZANIECZYSZCZEŃ 4
6.DROGI SZYBKIEGO RUCHU 4
7.HAŁAS DROGOWY 5
8.WNIOSKI 5
9.BIBLIOGRAFIA 5
[1]W. Kruszyński „Zagrożenia jakości powietrza przez transport” http://srodowisko.ekologia.pl
pakerski211