problem badawczy.doc

Problem badawczy (Łobocki M.) – pytanie precyzyjnie określające cel badań, które zamierzamy przeprowadzić. Problem badawczy jest zwykle uszczegółowieniem celu badań; umożliwia bowiem dokładniejsze poznanie tego, co rzeczywiście zamierzamy zbadać[1].

Problem badawczy (Nowak S.) – to tyle, co pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie[2].

Problem badawczy (Pieter J.) – pytania na które szukamy odpowiedzi  na drodze badań naukowych. Szukamy odpowiedzi poprzez własny wysiłek, nie oczekujemy odpowiedzi od innego człowieka[3].

Rodzaje problemów badawczych wg J. Brzezińskiego :

1. Dotyczące wartości zmiennych
2. Dotyczące zależności między zmiennymi
3. Problemy ilościowe – obejmują pytania o istotność zmiennych niezależnych dla zmiennej zależnej
4. Problemy badawcze dotyczące kształtu zależności zmiennej Y od określonej zmiennej niezależnej dla innej istotnej[4].

Rodzaje problemów badawczych wg M. Łobockiego :

1. Problemy naukowo-badawcze – zmierzają ku odgrywaniu tego, co jest nieznane, nawet dla naukowców, bądź weryfikują to, co zostało zbadane wcześniej;
2. Problemy subiektywnie-badawcze – są to pytania, na które odpowiedź jest nieznana tylko dla osób stawiających pytanie. Stanowią nowość dla badacza nie do końca obeznanego z osiągnięciami nauki;
3. Problemy dotyczące właściwości zmiennych – są to pytania o wartości zmiennych, które charakteryzują rzeczy w polu naszego zainteresowania;
4. Problemy dotyczące zależności między zmiennymi – sprawdzają czy zachodzi jakaś relacja między badanymi zmiennymi lub określonymi przez te zmienne przedmiotami;
5. Problemy w postaci pytań rozstrzygających – pytanie rozpoczynamy od słowa „czy” i dopuszczamy tylko trzy odpowiedzi „tak”, „nie”, „nie mam zdania”;
6. Problemy w postaci pytań dopełnienia – są to pytania pozwalające na swobodną wypowiedź badanym, rozpoczynają się między innymi od „kto”, „dlaczego” itp.[5];
7. Pytania o przekrojowe lub dynamiczne własności przedmiotów – dotyczą własności przedmiotów i zmian jakimi się charakteryzują[6];
8. Pytania o relacje między własnościami badanych przedmiotów – dotyczą relacji zachodzących między badanymi przedmiotami[7].

Kryteria poprawności problemów badawczych wg M. Łobockiego :

1. Usytuowanie problemów badawczych na tle dotychczasowych osiągnięć – wymaga dobrego zaznajomienia się z literaturą z zakresu badanego zjawiska, nie tylko w języku ojczystym ale także literaturą obcojęzyczną. Bardzo ważnym czynnikiem jest aby nie pracować nad sprawą, którą ktoś zbadał dokładnie i wyczerpał temat;
2. Precyzja w sposobie formułowania problemów – chodzi o to, aby język którym się posługujemy formułując problem był jak najprostszy i zrozumiały (przynajmniej dla osób, które związane są z jego tematyką);
3. Realna możliwość rozwiązywania problemów za pomocą poszukiwań naukowo-badawczych – trzeba pamiętać, że nie jesteśmy w stanie dokładnie zbadać każdego problemu choćby z powodu jego złożoności np. trudno jest zbadać jak wychowawca wpływa na wychowanka i jego wartości ponieważ łączą się tu również środowisko rodzinne i rówieśnicze;
4. Przydatność praktyczno-użyteczna – wymaga dobrej orientacji w tym co się aktualnie dzieje w różnych środowiskach życia uczniów. Bada się to, co może pomóc w pracy z podopiecznymi[8].

Kryteria poprawności problemów badawczych wg T. Pilcha :

1. Problem badawczy w sposób precyzyjny określa teren badań. Musi wyczerpywać zakres naszej wiedzy (zawartej w temacie);
2. W problemie muszą zostać zawarte wszystkie generalne zależności między zmiennymi;
3. Problem musi posiadać wartość praktyczną i musi być rozstrzygany empirycznie[9].

Bibliografia

1. Brzeziński J. 2004, Metodologia badań psychologicznych, Warszawa
2. Łobocki M. 2003, Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków
3. Nowak S. 1970, Metodologia badań socjologicznych, Warszawa
4. Nowak S. 1985, Metodologia badań społecznych, Warszawa
5. Pieter J. 1997, Ogólna metodologia pracy naukowej, Wrocław – Warszawa
6. Pilch T. 1995, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa

3