Antropologia wyklad.doc

Antropologia – jest nauką badającą człowieka jako biologiczne podłoże zjawisk

                         społecznych oraz badająca biologiczne skutki tych zjawisk

                            (J. Czekanowski)

fizyczna – jest nauką o zmienności cech biologicznych człowieka

      (morfologicznych, fizjologicznych) w czasie i przestrzeni – biologia

       porównawcza człowieka

Antropologia filogenetyczna – zmiany długotrwałe, ewaluacja na przestrzeni wieków

Antropologia populacyjna – badanie czl w przestrzeni – ludzie różnią się w zależności od miejsca zamieszkania ( rasy ludzkie).

Antropologia ontogenetyczna – zmiany w rozwoju osobniczym czl (od zapłodnienia do śmierci danego osobnika)

Antropometria – zbiór technik i metod opisowych i pomiarowych

właściwa – zajmuje się pomiarami czl, wszystkim tym, co da się zmierzyć (dl.,

      szer., obwodów)

                            antroposkopia – opis – to cechy, których nie da się zmierzyć, można je opisać,

np. zabarwienie oczu, skory oraz kształty np., elem. Twarzy, jaki nos itp. Jest ważna przy ocenie masy.

Antropologia sportowa

1.      Wpływ wysiłku fizycznego na org. czl.:

- krótkotrwałego

- długotrwałego (treningu)

2.      Dobór do określonych dyscyplin sportowych osobników o optymalnych warunkach fiz.

3.      Poznanie org. ludzkiego w aspekcie zmian ontogenetycznych (okresu dziecięcego i młodzieńczego) w celu odpowiedniego dozowania wysiłku fiz. (ilość i jakość)

Pod wpływem długotrwałego wysiłku o dużym natężeniu powtarzającego się cyklicznie mogą wystąpić zmiany: hipertrofie robocze. Są to zmiany nieodwracalne, niepatologiczne dotyczące wszystkich układów i narządów, a najbardziej układu krążenia (większe serce – lewa komora, niższe tętno), mm i szkieletowego.

Zadania antropometrii sportowej:

- podstawowe pomiary ciała

- pomiary w charakterystycznych dla danej dyscypliny pozycjach i postawach

- określenie składu ciała

- pomiary objętościowe (woluminometryczne) do wyznaczania ciężaru właściwego ciała ludzkiego

- określenie i kontrolowanie hipertrofii roboczych

- badania termo-, dynamo- i tonometryczne

KRYTERIA OCENY WIEKU KALENDARZOWEGO

Wiek kalendarzowy ( metrykalny) – to czas mierzony liczbą lat, miesięcy i dni, jaki upłynął

od momentu urodzenia do momentu badań.

Kolejne grupy wieku kalendarzowego ustalone sa w taki sposób, aby odpowiedni wiek był średnią arytmetyczna dolnej i górnej granicy przedziału klasowego dla danej grupy wieku

*5.6 <- 6 latek -> 6.6 m

kl wieku     6l   –  6.5  -   7l

Wiek rozwojowy ( biologiczny):

- jest miarą biologicznej dojrzałości organizmu

- wskazuje na stopień zaawansowania rozwoju organizmu pod względem cech morfologicznych, fizjologicznych, psychicznych

·         w celu określenia prawidłowego rozwoju progresywnego ( u dzieci i młodzieży)

·         u starszych mierzymy tempo starzenia – bada się jądra komórkowe ( ich ruchliwość)

WARUNEK  - cecha brana pod uwagę musi się zmieniać w rozwoju

Kryteria oceny wieku biologicznego:

- kryterium cech morfologicznych:

·         wagowo - wzrostowe

·         proporcje ciała

- kryterium szkieletowe (kostne)

- k. zębowe

- k. cech płciowych

- k. osiągania dojrzałości płciowej

- k. sprawności fizycznej

- k. sprawności intelektualnej

___________ - przez cały okres możemy je oceniać, gdyż zmieniają się poprzez cały okres

  rozwoju

Najłatwiej zastosować kryterium wagowo – wzrostowe. Należy zmierzyć, zważyć i porównać z tabelami/kryteriami.

Norma = średnia powiększona o odchylenie standardowe

Najczęściej stosowane tabele: Tabela PIRQUETA

119 – 121

23 – 27

Siatki CENTYLOWE – służą  do badań długofalowych powtarzanych cyklicznie

Kryterium proporcje ciała – wraz z wiekiem proporcje ciała się zmieniają (głowa, kkg, kkd w

stosunku do tułowia, tułów, kl. piersiowa)

Najczęściej stosowanymi wskaznikami do oceny wieku biologicznego sa:

·         wskaźnik tułowia – inf. o wysokości tułowia

·         wskaźnik klatki piersiowej – inf. stopnie klatki piersiowej

·         wskaźnik miedzykonczynowy – jak dł. sa kkd w stosunku do dl kkg

Test filipiński – polega na tym, ze dziecko prostym lukiem musi dotknąć małżowiny usznej.

Wtedy dziecko może iść do szkoły, ponieważ ma ok. 7 lat.

Kryterium kostne – powstaje na bazie szkieletu chrzestnego. U każdego osobnika przebiega w

        tych samych kryteriach

Czynniki wpływające na kostnienie: wapń, witaminy i minerały, dieta, wysiłek dynamiczny.

Podstawowe etapy kostnienia:

1. pojawienie się pierwotnych jąder kostnienia – ok. 3 m-ca życia płodowego
2. przyrost masy kostnej
3. pojawienie się nasad kostnych
4. uzyskanie przez każdą kość ostatecznego kształtu
5. zrastanie się nasad z trzonami kości – kości długie

Metody oceny wieku szkieletowego:

1. Metoda całościowa TODDA – zdjęcie rentgenowskie porównane ze zdjęciami z atlasu
2. Metoda punktowa ACHESSONA – zdjęcie ręki

Kryterium zębowe - ocenia się kolejność wyrzynania się zębów

HETORODONCJA – zróżnicowanie uzębienia ze względu na budowę i funkcje

DIFIODONCJA – wymiana uzębienia mlecznego na stałe

Kolejność wyrzynania się zębów:

- mleczne: i1 , i2, m1, cm2

- stałe: - żuchwa: H1 I1 I2 C P1 P2 M2 (M3)

              - szczęka górna: H1 I1 I2 P1 P2 C M2 (M3)

Kryterium cech płciowych:

   - u dziewcząt – gruczoły piersiowe, owłosienie łonowe

   - u chłopców – owłosienie łonowe i zew narządy płciowe

Układ Tannera

1’ stopień dziecięcy

5’ stopień dorosłego osobnika

Kryterium osiągnięcia dojrzałości płciowej

- kobiety – wiek wystąpienia pierwszej menstruacji

- u K i M na rok po skoku pokwitaniowym

Kryterium sprawności fizycznej

  - testy biorące pod uwagę cechy motoryczne. Mydlarski po raz pierwszy zastosował testy na koordynacje, dynamikę i sile

Kryterium sprawności intelektualnej

  - testy na inteligencje, nie ma czystej inteligencji

WSKAŹNIKI ANTROPOLOGICZNE

Wskaźnik antropologiczny – to stosunek liczbowy dwóch lub więcej pomiarów, przy czym

pomiar mniejszy jest wyrażony w %  pomiaru większego.

                                          ...