Psychologia rozwojowa - wykłady.docx

Psychologia rozwojowa – wykłady

Wykład I (12.02)

Rozwój – łańcuch procesów złożonych z wielu ogniw rozgrywających się w czasie. Procesy te prowadzą do zmian rozwojowych czyli do zapewnienia jednostce coraz lepszej równowagi z otoczeniem.

W ramach przystosowania się do rzeczywistości zachodzą dwie formy :

·         Adaptacja bierna – coraz sprawniejsze dostosowanie się do zastanych, określonych wymogów środowiska

·         Adaptacja czynna – w miarę rozwoju my dostosowujemy środowisko; przekształcamy środowisko aby odpowiadało naszym wymaganiom ( oddziaływanie na środowisko tak aby ono coraz bardziej odpowiadało naszym wymaganiom, oczekiwaniom)

Zmiany jakościowe i ilościowe:

·         Zmiany ilościowe – stopniowe nasilanie się, narastanie jakiejś cechy lub procesu np. znamy coraz więcej słów

·         Zmiany jakościowe – transformacja, przekształcanie jakiejś cechy lub procesu w nowy rodzaj np. zaczynamy od pamięci niezamierzonej a po kilku latach życia następuje zmiana jakościowa i pojawia się pamięć zamierzona

Tempo rozwoju – to szybkość zachodzenia zmian rozwojowych

Rytm rozwoju – to stopień równomierności, harmonijności zachodzenia zmian rozwojowych

Rozwój dysharmonijny – ( nieharmonijny):

I.        taki przebieg rozwoju, kiedy rozwój w pewnych okresach przebiega bardzo szybko a następnie zwalnia ( różne tempo rozwoju w różnych latach)

II.     różnica w poziome rozwoju w różnych sferach tego samego człowieka w tym samym czasie

Zmiany rozwojowe – to są te zmiany, które zwiększają równowagę między jednostką a otoczeniem

Cechy zmian rozwojowych:

·         zachodzą ciągle w czasie – mają charakter nieustanny

·         są to zmiany progresywne

·         zmiany są zmianami kierunkowymi i konsekwentnymi( kierunkowość, konsekwencja) – zmierzają w określonym kierunku, konsekwencja – jedno po drugim; jeden etap wynika z poprzedniego i jest początkiem następnego

Akceleracja rozwoju – przyspieszony przebieg rozwoju danego pokolenia w porównaniu z pokoleniami poprzednimi

KLASYFIKACJA OKRESÓW ROZWOJOWYCH:

Wykład II (26.02)

MODELE ROZWOJU

I.       MODEL POZNAWCZO – ROZOJOWY

·         twórca J. Piaget

·         czynniki biologiczne najważniejszym determinantem rozwoju – środowisko jako czynnik drugorzędny

·         przyczyną zmian naszych zachowań są zmiany w naszych możliwościach poznawczych

·         upływ czasu umożliwia biologiczne procesy dojrzewania

II.    MODELE WYWODZĄCE SIĘ Z TEORII UCZENIA SIĘ

·         nasz rozwój dokonuje się dzięki procesom uczenia się. Dzielą się na dwie grupy ( ze względu na rodzaj uczenia się) :

A.    B. Skinner – stajemy się określonym człowiekiem w zależności za co nas środowisko nagradza lub karze

B.     A Bandura  - o naszym rozwoju rozstrzygają zachowania jakie w swoim otoczeniu obserwujemy

III.  MODEL ETOLOGICZNY ( etologia – nauka o zachowaniu)

·         J. Bowlby

·         wywodzi się od Conrada Lorenza

·         założenie o interakcyjnej roli wyznaczników biologicznych i bodźce z zewnątrz

·         upływ czasu doprowadza do biologicznego dojrzewania tkanek, do czego potrzebuje bodźców z zewnątrz, w rezultacie oddziaływania obu tycz czynników dochodzi do rozwoju

                                                              biologiczne dojrz. tkanek

upływ czasu doprowadza do                                                                                      ROZWÓJ

                                                            bodźce zewnętrzne

Okresy sensytywne – to inaczej okresy wzmożonej wrażliwości tzn. takie okresy w rozwoju, kiedy jest naturalne zainteresowanie (naturalna gotowość) pewnymi bodźcami lub pewnymi czynnościami

Okres krytyczny – w rozwoju jakiejś funkcji czy procesu to okres, w którym musza zacząć docierać określone bodźce lub musi zacząć się ćwiczenie jakiejś czynności, bo jeśli okres krytyczny przeminie to dana funkcja nigdy nie uzyska pełnej sprawności np. dla rozwoju mowy między 9 m.ż a 2-3 r.ż musimy zetknąć się z mową ludzką

ROZWÓJ PAMIĘCI

KLASYCZNE UJĘCIE ROZWOJU PAMIĘCI

1.      zwiększenie się zakresu pamięci bezpośredniej(krótkotrwałej) ( przy jednokrotny zatknięciu)

·         3 r.ż – 2 elementy zapamiętane

·         5 r.ż – 3-4 elementy

·         7 r.ż – 5 elementów

·         11 r.ż – 6 elementów

2.      Zwiększenie trwałości pamięci ( długotrwała)

3.      Rozwój pamięci dowolnej ( zamierzonej)

·         po 6 r.ż pamięć staje się zamierzona

·         ok. 5 r.ż pojawia się dowolnego przypominanie

·         6/7 r.ż – 11/12 r.ż – rośnie możność dowolnego zapamiętywania

·         po 12 r.ż – skuteczniejsza pamięć dowolna

·         rozwój strategii pamięciowych:

Ø      wzrost złożonych strategii

Ø      celowy i elastyczny dobór strategii

4.      rozwój logiczności pamięci ( udział procesu myślenia)

Rozwój pamięci w teoriach przetwarzania:

·         wzrost pojemności pamięci ( liczby zapamiętywanych i przechowywanych informacji)

·         działanie procesów bazowych (cech strukturalnych) od urodzenia( badania z metoda ssania nieodżywczego):

Ø      warunkowanie długości przerwy w ssaniu u kilkudniowego noworodka ( czytanie bajki w końcu ciąży, towarzyszenie głosu matki lub głosu obcej osoby)

Ø      warunkowanie ruch nóżki z przywiązaną wstążką (2 miesiące – pamięta 3 dni, 3 miesiące – pamięta 8 dni)

Pamięć w okresie średniej dorosłości:

·         duże różnice indywidualne (rola trybu życia, treningu pamięci)

·         brak zmian w SR (pamięć ultrakrótkotrwała)

·         może wystąpić lekki spadek STM (mniej sprawne procesy kodowania – pamięć krótkotrwała)

·         mogą wystąpić wyraźniejsze ubytki w LTM(pamięć długotrwała) (deficyt neurotransmiterów – serotoniny)

·         możliwość kompensacji – rola strategii i wiedzy

Pamięć w okresie późnej dorosłości

·         brak zmian w SR

·         utrudniony transfer z STM do LTM (trudności w zapamiętywaniu nowych informacji)

·         pogorszenie pamięci mechanicznej (szczególnie treści bezsensownych)

·         utrudnienia w procesach przypominania (rola wskazówek)

Ø      dobre rozpoznanie

Ø      pogorszenie reprodukcji

Wykład III (11.03)

ROZWÓJ MYŚLENIA

Myślenie – uwewnętrzniona czynność przetwarzania informacji prowadząca do uogólnionego, pośredniego poznawania rzeczywistości abstrakcyjnej

                               Struktura myślenia:

·         materiał (przetwarzane dane)

·         operacje (czynności przetwarzania)

·         reguły

Zmiany rozwojowe materiału :

·         dominacja spostrzeżenia – myślenie  sensoryczno – motoryczne (0 -2 r. ż)

·         dominacja wyobrażeń – myślenie konkretno – wyobrażeniowe (3-11 r.ż)

·         dominacja pojęć – myślenie pojęciowe (powyżej 11 r.ż)

Etapy kształtowania pojęć wg. Wygotskiego

·         synkrety – przypadkowe zlepki przedmiotów, które w percepcji i spostrzeganiu zlały się w jedną całość

·...