PROW.docx

PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 ? informacje ogólne

07 czerwca 2008, Redaktor

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 jest instrumentem realizacji polityki Unii Europejskiej w zakresie rozwoju obszarów wiejskich (ROW). Dokument określa cele, priorytety oraz zasady, na podstawie których będą wspierane działania dotyczące tej problematyki.

PROW jest końcowym elementem procesu programowania zorganizowanego zgodnie ze strategicznym podejściem zaproponowanym przez Komisję Europejską. Zgodnie z nim na poziomie unijnym opracowywany jest dokument strategiczny identyfikujący silne i słabe strony obszarów wiejskich na poziomie UE, wspólne dla krajów członkowskich osie priorytetowe oraz wskaźniki dla mierzenia postępu w osiąganiu unijnych priorytetów. W oparciu o strategię UE przygotowywana jest strategia krajowa ROW, która przekłada priorytety wspólnotowe na sytuację w kraju. Głównym narzędziem realizacji strategii jest właśnie PROW.

Dokumenty podobne do PROW przygotowywane są w każdym z krajów członkowskich UE. Program może odnosić się do terytorium całego kraju (tak jak to mam miejsce w Polsce) lub przyjmowanych jest kilka różnych programów dla poszczególnych regionów jednolitych pod względem problemów ekonomicznych, społecznych oraz środowiskowych.

Program Rozwój Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 będzie realizowany na terenie całego kraju. Podstawą jego realizacji jest opracowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi projekt, który został zaakceptowany przez Komitet Rozwoju Obszarów Wiejskich Unii Europejskiej (24 lipca 2007 roku). Instrumenty PROW podzielono na osie, których realizacja ma się przyczynić do osiągnięcia następujących celów:

- poprawa konkurencyjności rolnictwa i leśnictwa przez wspieranie restrukturyzacji , rozwoju i innowacji
- poprawa środowiska naturalnego i terenów wiejskich przez wspieranie gospodarowania gruntami
- poprawa jakości życia na obszarach wiejskich oraz popierania różnicowania działalności gospodarczej.

Wszystkie działania w tych ramach będą współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz ze środków krajowych przeznaczonych na ten cel w ustawie budżetowej. Na finansowanie PROW przewidziano 17 217 817 541 euro. Ludność wiejska to główni beneficjenci programu.

W ramach priorytetowych kierunków wsparcia obszarów wiejskich UE, zdefiniowano cztery osie:

Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego

Oś 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich

Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej

Oś 4: Leader.

W Polsce funkcjonuje 1,71 milionów gospodarstw o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych, które prowadzą działalność rolniczą. Średnia powierzchnia gospodarstwa systematycznie zwiększa się i wynosi obecnie ok. 10 ha. Rolnictwo w naszym kraju jest zróżnicowane regionalnie pod względem kultury rolnej, agrotechniki, jakości gleb i wód. Posiada ono stosunkowo tradycyjny charakter. Przeważają gospodarstwa rodzinne, ekstensywne, nastawione na wielokierunkową produkcję. Większość z nich gospodaruje na niewielkich, rozdrobnionych działkach (tzw. szachownice). Gospodarstwa duże, o wysokim stopniu specjalizacji stanowią niski odsetek i występują lokalnie.

Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna na wsi stanowi jedną z najpoważniejszych barier rozwoju obszarów wiejskich. W 2004 roku dostęp do internetu posiadało 15% gospodarstw domowych zlokalizowanych na terenach wiejskich. Około 20% mieszkańców wsi korzysta z gazu sieciowego. Polska wieś charakteryzuje się też słabo rozwiniętą infrastrukturą kultury oraz bardzo niskim dostępem do podstawowych usług kulturalnych. Niezbędne jest podjęcie działań zmierzających do rozwoju i modernizacji infrastruktury kultury na obszarach wiejskich.

PROW ma pomóc w rozwiązaniu problemów strukturalnych polskiego rolnictwa, zmierza również do poprawy jakości życia na obszarach wiejskich. Łączy się to ze wzmocnieniem potencjału ekonomicznego, restrukturyzacją i modernizacją gospodarstw, z poprawą warunków do życia pod względem jakości środowiska i krajobrazu oraz infrastruktury społecznej (w tym dostępu do dóbr kultury) i technicznej, a także różnicowaniem działalności na obszarach wiejskich.

Reforma polityki rozwoju obszarów wiejskich

Założenia i zakres PROW na lata 2007-2013 są efektem zgodnie z którą nastąpi połączenie instrumentów finansowych rozwoju obszarów wiejskich, w obecnej perspektywie realizowanych w dwóch programach ? PROW i SOP Rolnictwo i finansowanych z odrębnych źródeł – funduszy strukturalnych oraz środków przeznaczonych na Wspólną Politykę Rolną.

Efektem ujęcia rozwoju obszarów wiejskich w jednolite ramy finansowe jest utworzenie Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach Funduszu w okresie 2007-2013 dla krajów UE-25 dostępne będzie 88.75 mld EUR (w cenach z 2004 r.), z czego minimum 31.3 mld EUR zostanie przeznaczone na wsparcie obszarów dawnego Celu 1 (m.in. Polski).

Reforma polityki Rozwoju Obszarów Wiejskich (ROW) jest następstwem szeregu czynników i procesów zachodzących w ostatnich latach w Unii Europejskiej. Wśród najważniejszych należy wymienić:

- reforma pierwszego filaru WPR w 2003 roku i 2004 roku (wprowadzenie mechanizmów modulacji, współzależności oraz oddzielenia płatności od produkcji)
- ustalenia Rady Europejskiej z Lizbony (marzec 2000 r.) i Goeteborga (czerwiec 2001 roku) wskazujące na potrzebę uczynienia gospodarki UE konkurencyjną, opartą na wiedzy i dbającą o jakość żywności i środowiska przyrodniczego oraz dobrostan zwierząt
- propozycja nowej perspektywy finansowej 2007-2013 z dnia 10 lutego 2004 r.

1. Działanie Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej

Celem działania jest poprawa podstawowych usług na obszarach wiejskich, obejmujących elementy infrastruktury technicznej, warunkujących rozwój społeczno-gospodarczy, co przyczyni się do poprawy warunków życia oraz prowadzenia działalności gospodarczej.

Pomocy udziela się na realizację projektów w zakresie:

1) gospodarki wodno-ściekowej w szczególności:
a) zaopatrzenia w wodę,
b) odprowadzania i oczyszczania ścieków, w tym systemów kanalizacji sieciowej lub kanalizacji zagrodowej,
2) tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych;
3) wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy.

Zakres pomocy obejmuje koszty inwestycyjne, w szczególności: zakup materiałów i wykonanie prac budowlano ? montażowych, zakup niezbędnego wyposażenia.

O pomoc mogą wnioskować:

1) gminy
2) jednostki organizacyjne, dla których organizatorem jest j.s.t. wykonująca zadania określone w zakresie pomocy.

Pomoc może być przyznana na:

1) projekt realizowany w miejscowości należącej do:
? gminy wiejskiej lub
? gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, lub
? gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys.
2) projekt spełniający wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, które mają zastosowanie do tego projektu.

Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowalnych projektu. Maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej gminie, w okresie realizacji Programu, nie może przekroczyć:

1) 4 000 000 zł (1 024 642,7 euro) – na projekty w zakresie gospodarki wodnościekowej
2) 200 000 zł (51 232,1 euro) ? na projekty w zakresie tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych
3) 3 000 000 zł (768 482,0 euro) – na projekty w zakresie wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych.

Poziom pomocy Z EFRROW wynosi maksymalnie 75% kosztów kwalifikowalnych inwestycji. Wymagany krajowy wkład środków publicznych, w wysokości co najmniej 25% kosztów kwalifikowalnych projektu pochodzi ze środków własnych.

2. Działanie Odnowa i rozwój wsi

Działanie będzie wpływać na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich.

Pomocy finansowej udziela się podmiotom z tytułu inwestycji w zakresie:

1) budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów:
a) pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe
b) służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury
2) kształtowania obszaru przestrzeni publicznej
3) budowy remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych
4) zakupu obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne
5) odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami lub miejsc pamięci
6) kultywowania tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów.

Wnioski o dofinansowanie projektów w ramach tego działania mogą składać osoby prawne, tj.: gmina, instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, kościół lub inny związek wyznaniowy, organizacja pozarządowa mająca status organizacji pożytku publicznego (w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie).

Pomoc finansowa może być przyznana, jeżeli:

1) projekt realizowany jest w miejscowości należącej do:
? gminy wiejskiej lub
? gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, lub
? gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców,
2) projekt wpisuje się w zakres Planu Odnowy Miejscowości;
3) projekt nie ma charakteru komercyjnego;
4) w przypadku, gdy projekt realizowany będzie na nieruchomości nie należącej do beneficjenta, beneficjent posiada prawo do dysponowania tą nieruchomością na cele określone w projekcie przez okres 7 lat po realizacji projektu;
5) organizacja pozarządowa działa w obszarze zbieżnym z celami działania ?Odnowa i rozwój wsi? w szczególności na rzecz aktywizacji ludności, rozwoju oraz zachowania dziedzictwa kulturowego lub przyrodniczego;
6) projekt składany przez instytucję kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego został zaakceptowany przez tę jednostkę.

Pomoc finansowa ma formę refundacji części kosztów kwalifikowalnych projektu. Maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej miejscowości wynosi 500 000 zł (128 080,3 euro) w okresie realizacji Programu. Wielkość pomocy przyznanej na realizację jednego projektu nie może być niższa niż 25 000 zł (6 404,0 euro).

Poziom pomocy finansowej z EFRROW wynosi maksymalnie 75% kosztów kwalifikowalnych projektu. Wymagany krajowy wkład środków publicznych, w wysokości co najmniej 25% kosztów kwalifikowalnych projektu, pochodzi ze środków własnych beneficjenta.

Punkt Informacyjny

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich
ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa
tel. (22) 623-13-66, 623-13-44, 623-14-76, 623-14-19
fax (22) 623-20-51