MOTYW PIELGRZYMKI - ZADANIE.doc

Justyna Straub

Kl. II LO

Temat: Motyw pielgrzymki w twórczości romantyków. Porównaj jego funkcje i sposób przedstawienia na podstawie wierszy : „Pielgrzym” Adama Mickiewicza                           i „Pielgrzym” Cypriana Kamila Norwida.

              Motyw pielgrzymki jest ponadczasowym i często wykorzystywanym przez twórców wątkiem. Wielokrotnie pojawiał się w polskiej literaturze romantycznej. Powodem tego było między innymi to, że tułaczka i samotna wędrówka stały się koniecznym i nieuniknionym doświadczeniem wielu Polaków. Również twórcy romantyczni byli zmuszani do opuszczania ziemi rodzimej i los wędrowca był obecny w ich życiu. Adam Mickiewicz po powrocie z zesłania w Rosji, tułał się po Niemczech, Włoszech i Francji. Natomiast Cyprian Kamil Norwid, po wyjeździe z Polski w wieku 21 lat, spędził swoje życie na obczyźnie i tam też opuszczony i chory umarł.

Motyw pielgrzymki odnajdujemy między innymi w twórczości Adama Mickiewicza. W "Sonetach krymskich" motyw samotnej wędrówki pojawia się wielokrotnie. Autor napisał je na zesłaniu, które miało miejsce w 1825 roku. W utworach tych zawarł wszystkie swoje uczucia i doznania, jakie towarzyszyły mu w czasie emigracji z kraju. W wierszu „Pielgrzym” podróżujący przybiera postać pielgrzyma, którego wędrówka staje się dla niego okazja do zadumy i filozoficznej refleksji. Cały sonet jest monologiem, którego tematem jest sytuacja podmiotu lirycznego, którego dręczy nieustanna tęsknota za ojczyzną, której nic nie zdoła stłumić i zagłuszyć. Bohater liryczny podróżuje po Krymie, podziwiając orientalne krajobrazy, jest oczarowany wielkością i potęgą natury, co skłania go do rozważań.. Wędrówka staję się refleksją nad przelotnością i nietrwałością ludzkiego życia, o przemijaniu i znikomości człowieka wobec nieśmiertelnego piękna natury. Piękno Krymu nieustannie przywołuje wspomnienia utraconej Litwy. Często powraca myślami do ojczystego kraju i bezpowrotnie minionych, ale szczęśliwych lat spędzonych na rodzinnej ziemi. W wierszu Jest wiele zdań wykrzyknikowych i pytających oraz pytań retorycznych . Wszystko to świadczy o jego emocjach.

Tematem wiersza „Pielgrzym” Cypriana Kamila Norwida jest metafora obrazu wędrówki przez życie. Podmiot liryczny to  tułacz nie mający stałego miejsca zamieszkania, wygnaniec tęskniący do swej ojczyzny, żyjący jak pielgrzym, nic nie zapowiada końca tej wędrówki, jest ona jakby domem poety, jego miejscem zamieszkania. Właściwie ma dom ale ruchomy, tam gdzie postawi swoja nogę tam mieszka. Bohater ma pewność, ze ten "dom"
zawsze będzie, dopóki on będzie trwał w wędrówce. Norwid wcale nie czuje się gorzej od tych, którzy mają dom w postaci budynku i posiadają na ziemi swój własny kąt. Poeta ma pewność że jego „dom” wciąż będzie, i mimo iż nie ma ścian okien, nic mu go nie odbierze, bo będzie on zawsze jego dopóki będzie trwał w wędrówce, dopóki jego stopy będą po nim kroczyć. Wymowa wiersza zwrócona jest ku tym, którzy nie tylko są zbytnio przywiązani do osiadłego trybu życia i  co z tym związane ich życie pozbawione jest duchowego wymiaru, ale także do tych, którzy traktują pielgrzymów, wędrowców i ich sposób życia jako gorszy, bez względu na to, czy tułaczy los wybrali sami, czy też zostali do tego zmuszeni.

W twórczości romantycznych pisarzy motyw wędrówki bardzo często wiąże się ściśle z ich osobistą sytuacją życiową, która niejednokrotnie zmuszała ich do opuszczenia rodzinnej ziemi i przyjęcia niechcianej roli wygnańca. Nic więc dziwnego, że wątek ten często powracał w ich dziełach. Mimo, iż poszczególni autorzy realizowali go w zbliżony do siebie sposób, to jednak każdy z nich nadawał mu indywidualny i sobie tylko właściwy charakter.