Program terapii pedagogicznej
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 10 im. Juliusza Słowackiego
dla dzieci dyslektycznych i zagrożonych dysleksją.
autor programu: mgr Maria Gillner
WPROWADZENIE
Przyczyną dysleksji jest zaburzenie niektórych funkcji biorących udział w procesie czytania i pisania. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne dotyczą przede wszystkim zdolności analizy i syntezy wzrokowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, pamięci wzrokowej oraz analizy i syntezy słuchowej. Rzadziej spotkać można zajęcia wykorzystujące ćwiczenia stymulujące rozwój psychofizyczny odwołujące się do założenia, że zdolności intelektualne dziecka są ściśle uzależnione od jego rozwoju fizycznego. Właściwy wybór metody terapii powinien być poprzedzony dokładną diagnozą trudności dziecka. Najczęstszymi przyczynami są zaburzenia percepcji wzrokowej, słuchowej lub integracji bodźców wzrokowych i słuchowych. Postawienie szczegółowej diagnozy powinno pociągać za sobą rozpoczęcie dostosowanych do potrzeb dziecka oddziaływań podjętych przez przygotowanego do tego pedagoga lub psychologa. Skuteczność terapii pedagogicznej podnosi się wraz z częstotliwością zajęć. Wskazane jest, aby nie ograniczały się one do spotkań odbywanych raz, dwa razy w tygodniu, ale aby dziecko pomiędzy nimi miało okazję do wykonywania właściwych codziennych ćwiczeń w domu. Należy pamiętać, że stosowanie metod dydaktycznych polegających na nieustannym powtarzaniu czynności, które dziecku dyslektycznemu sprawiają kłopot, na ogół nie przynosi pożądanego efektu. Często powoduje zaś zniechęcenie lub bunt dziecka. Właściwie prowadzone zajęcia korekcyjno-kompensacyjne powinny być oparte na diagnozie trudności i prowadzone przez profesjonalistów lub pod ich kierunkiem.
CELE PROGRAMU
Zasadniczym celem pracy z dziećmi mającymi trudności w nauce jest umożliwienie im przede wszystkim opanowania podstawowych umiejętności czytania, pisania i liczenia. Przywrócenie wiary we własne możliwości oraz systematyczne usprawnianie zaburzonych procesów psychomotorycznych poprzez:
* rozwijanie i korygowanie funkcji percepcyjno-motorycznych niezbędnych w procesie czytania, pisania i liczenia,
* wszechstronne angażowanie tych funkcji podczas ćwiczeń,
* usprawnienie czytania, pisania i liczenia pod względem bezbłędności, szybkości, techniki i rozumienie,
* usprawnienie pisania w zakresie bezbłędności, podniesienie poziomu graficznego pisma, wyrobienie szybkości, płynności i precyzji ruchów
* stymulacja ogólnego rozwoju intelektualnego
* usuwanie następstw niepowodzeń szkolnych czyli niekorzystnych objawów psychicznych (zaburzenia uwagi, obniżenia motywacji do nauki, osłabienia poczucia własnej wartości)
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Aby osiągnąć zaplanowane cele ćwiczenia należy realizować metodami aktywizującymi uczniów, dając im możliwość nabycia umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów i wykorzystania zdobytych wcześniej wiadomości i umiejętności.
TREŚCI PROGRAMU
ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE FUNKCJE JĘZYKOWE:
* określanie nagłosu, wygłosu i śródgłosu w wyrazach,
* ćwiczenie analizy (słowo = s-ł-o-w-o) i syntezy słuchowej (s-ł-o-w-o = słowo),
* wyklaskiwanie, wytupywanie, wystukiwanie ołówkiem na blacie ławki (z jednoczesnym wymawianiem) sylab w podanych wyrazach,
* określanie głoski, która różni dwa wyrazy,
* tworzenie nowego wyrazu przez zmianę głoski,
* worzenie wyrazów zaczynających się daną głoską,
* różnicowanie takich samych sylab w szeregu innych,
* wyodrębnianie wyrazu ukrytego w innym wyrazie,
* tworzenie nowego wyrazu poprzez zamianę kolejności liter,
* tworzenie nowego wyrazu poprzez zamianę kolejności sylab,
* tworzenie nowego wyrazu przez dodanie głoski na początku, w środku, na końcu wyrazu,
* różnicowanie wyrazów identycznych i podobnie brzmiących,
* tworzenie wyrazu z głoską opozycyjną np. pod względem dźwięczności,
* utrwalanie ciągów słownych, ćwiczenie pamięci słuchowej
* wymyślanie słów różnej długości (np. dwu-, trzy-, czterosylabowych),
* kończenie słów,
* przekształcanie słów,
* tworzenie łańcuszka wyrazów, należących do tych samych części mowy,
* odgadywanie, który wyraz zniknął z szeregu eksponowanych uprzednio słów,
* odnajdywanie w szeregu wyrazów takiego, który nie rymuje się z pozostałymi,
* odgadywanie zaszyfrowanych wyrazów,
* tworzenie słów mających to samo zakończenie,
* tworzenie określeń do podanych wyrazów,
* tworzenie z podanego słowa innych wyrazów,
* wymienianie rzeczy i pojęć, które mają wspólną cechę (np. można o nich powiedzieć, że są proste), tworzenie par słów (dobieranie słowa kojarzącego się z danym pojęciem),
Przyczyną dysleksji jest zaburzenie niektórych funkcji biorących udział w procesie czytania i pisania. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne dotyczą przede wszystkim zdolności analizy i syntezy wzrokowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, pamięci wzrokowej oraz analizy i syntezy słuchowej. Rzadziej spotkać można zajęcia wykorzystujące ćwiczenia stymulujące rozwój psychofizyczny odwołujące się do założenia, że zdolności intelektualne dziecka są ściśle uzależnione od jego rozwoju fizycznego. Właściwy wybór metody terapii powinien być poprzedzony dokładną diagnozą trudności dziecka. Najczęstszymi przyczynami są zaburzenia percepcji wzrokowej, słuchowej lub integracji bodźców wzrokowych i słuchowych. Postawienie szczegółowej diagnozy powinno pociągać za sobą rozpoczęcie dostosowanych do potrzeb dziecka oddziaływań podjętych przez przygotowanego do tego pedagoga lub psychologa. Skuteczność terapii pedagogicznej podnosi się wraz z częstotliwością zajęć. Wskazane jest, aby nie ograniczały się one do spotkań odbywanych raz, dwa razy w tygodniu, ale aby dziecko pomiędzy nimi miało okazję do wykonywania właściwych codziennych ćwiczeń w domu. Należy pamiętać, że stosowanie metod dydaktycznych polegających na nieustannym powtarzaniu czynności, które dziecku dyslektycznemu sprawiają kłopot, na ogół nie przynosi pożądanego efektu. Często powoduje zaś zniechęcenie lub bunt dziecka. Właściwie prowadzone zajęcia korekcyjno-kompensacyjne powinny być oparte na diagnozie trudności i prowadzone przez profesjonalistów lub pod koncentrację uwagi,
* ćwiczenia doskonalące selekcję i grupowanie informacji,
* ćwiczenia doskonalące szybkość przetwarzania informacji,
* ćwiczenia rozszerzające zasób słownictwa w sposób kontekstowy, jak i bezkontekstowy:
-tworzenie synonimów,
-sporządzanie list wyrazów na podstawie obrazka,
-sporządzanie słowniczków tematycznych,
-ćwiczenia morfologiczne - tworzenie wyrazów pokrewnych słowotwórczo;
* ćwiczenia w czytaniu syntetycznym:
-ćwiczenia rozwijające umiejętność wyszukiwania w tekście słów kluczowych,
-ćwiczenia rozwijające umiejętność wyszukiwania w tekście zdań, zawierających podstawowe myśli,
-czytanie fragmentaryczne z odszukaniem informacji, zrelacjonowanej przez nauczyciela,
-czytanie z podziałem na role,
-czytanie tekstu podzielonego logicznie na akapity i referowanie treści po przeczytaniu każdego akapitu,
-odczytywanie fragmentu tekstu stanowiącego odpowiedź na sformułowane przez nauczyciela pytania,
-redagowanie tytułów do ustalonych fragmentów tekstu,
-redagowanie planu czytanego tekstu,
-określanie na podstawie treści tekstu, czy podana informacja jest prawdziwa,
-uzupełnianie dialogów,
-czytanie specjalnie opracowanych tekstów - w pełnej wersji i z lukami,
-ukierunkowanie procesu czytania poprzez wcześniejsze zasygnalizowanie przez nauczyciela pytań, zagadnień, problemów, na które należy zwrócić uwagę,
-czytanie tekstu i udzielanie odpowiedzi na pytania (zamknięte, a następnie otwarte) testu służącego do sprawdzenia stopnia rozumienia czytanych treści,
-porządkowanie fragmentów tekstu zgodnie z chronologią zdarzeń,
-wyrażanie własnej oceny na temat przeczytanego tekstu,
-układanie dialogu z rozsypanki replik na podstawie schematu.
WYKORZYSTYWANIE ZDOBYTYCH WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI W REDAGOWANIU RÓŻNORODNYCH FORM WYPOWIEDZI
* głośna i wyrazista recytacja wybranych utworów,
* ilustrowanie przeczytanych tekstów,
* układanie planów wydarzeń,
* wyróżnianie w tekstach różnorodnych form wypowiedzi,
* samodzielne redagowanie pytań i odpowiedzi do przeczytanych tekstów,
* redagowanie własnych zakończeń przeczytanych opowiadań,
* redagowanie i zapisywanie spójnych wypowiedzi wielozdaniowych,
* redagowanie i zapisywanie opisów i opowiadań twórczych,
* redagowanie i posługiwanie się pismami użytkowymi,
* rozwiązywanie, przekształcanie oraz układanie typowych i nietypowych zadań tekstowych,
* wyjaśnianie i bieżące stosowanie reguł ortograficznych,
* wyróżnianie części mowy,
* dostrzeganie związków przyczynowo skutkowych,
SAMOKSZTAŁCENIE
* samodzielne pogłębianie wiadomości i umiejętności opracowywanych na obowiązkowych zajęciach lekcyjnych w szkole,
* podejmowanie prób zdobywania i wyszukiwania interesujących wiadomości i umiejętności w dostępnych źródłach,
* rozwijanie zainteresowań oraz podejmowanie prób pracy twórczej.
OBUDOWA DYDAKTYCZNA
I Pomoce usprawniające funkcje wzrokowe na materiale nieliterowym:
* łamigłówki, układanki, rozsypanki, puzzle,
* domina i gry dydaktyczne,
* dobieranki obrazkowe, loteryjki geometryczne.
II Pomoce usprawniające funkcje wzrokowe na materiale literowym, sylabowym i wyrazowym:
* tablice alfabetyczne, układanki literowo-cyfrowe, alfabet ruchomy, klocki literowe, alfabet wytłoczony na powierzchni perforowanej,
* rozsypanki literowe, sylabowe i wyrazowe,
* loteryjki graficzne, loteryjki wyrazowe, wyrazowo-zdaniowe i sylabowe,
* plansze z wyrazami podobnymi graficznie,
* suwaki sylabowe,
* zestawy liter podobnych graficznie.
III Pomoce usprawniające percepcję słuchową:
* przestrzenne schematy struktur czasowo-rytmicznych,
* graficzne schematy dźwiękowej struktury wyrazu, zdania,
* loteryjki obrazkowe (nazwy obrazków zaczynających się i kończących na samogłoski i spółgłoski),
* domina obrazkowe do klasyfikowania w kolejności alfabetycznej nazw obrazków,
* plansze obrazkowe, zagadki obrazkowe, loteryjki obrazkowo-sylabowe, loteryjki obrazkowe do różnicowania par głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych.
IV Pomoce kształcące koordynację wzrokowo-słuchową:
* alfabet obrazkowy, albumy obrazkowe dla poszczególnych liter,
* rebusy.
...
paolka_pl