Opracowanie: Anna Dyndał

Konspekt lekcji języka polskiego do przeprowadzenia w kl. III

Temat: Czy wizja uprzedmiotowienia człowieka jest realna? Nowy wspaniały świat                   A. Huxley’a

Cele:              uczniowie poznają treści tekstów, na których oparte są podstawowe prawa człowieka, doskonalą umiejętność czytania ze zrozumieniem, uogólniania, wnioskowania; wskazują zjawisko łamania praw człowieka w dawnym i współczesnym świecie; dostrzegają kontekst historyczny, ważne wartości wpisane w tekst; formułują, porządkują i wartościują argumenty uzasadniające własne stanowisko.

Metody: burza mózgów, praca w grupach, heureza, elementy dyskusji.

Pomoce dydaktyczne: karty pracy do tekstów: Biblia, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych, Konstytucja RP, artykuły papiernicze.

Przebieg lekcji:

1. Sprawdzenie i przeczytanie pracy domowej – streszczenia fragmentu opowiadania Aldousa Huxley’a.
2. Komentarz nauczyciela.

Dzisiejsza lekcja nawiązuje do opowiadania, które omawialiśmy na ostatniej lekcji Zastanawialiśmy się, czy człowiek jest traktowany jak podmiot czy przedmiot. Doszliście do wniosku, że stał się on przedmiotem użytku w rękach drugiego człowieka                            i wskazywaliście dowody na potwierdzenie waszej tezy. Dziś będziecie pracować z  bardzo istotnymi dla ludzkości tekstami. Naszym celem jest stworzenie listy podstawowych praw człowieka, który jest podmiotem a nie przedmiotem.

(Zapisanie tematu lekcji)

3. Praca w grupach 5-6 osobowych.

Uczniowie otrzymują karty pracy z fragmentami: Biblii, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka uchwalonej przez Organizację Narodów Zjednoczonych, Konstytucję RP. Wykonują zadania do tekstu.

4.      Prezentacja pracy w grupach. Wspólne tworzenie listy praw człowieka i umieszczenie jej w widocznym miejscu.(notatka)

Człowiek ma prawo do (przykładowe odpowiedzi):

·         Życia i decydowania o nim

·         Ochrony zdrowia

·         Własności prywatnej

·         Szacunku, poszanowania godności

·         Sprawiedliwości, ochrony prawnej

·         Spokoju, bezpieczeństwa

·         Wypoczynku

·         Równego traktowania

·         Obrony

·         Wolności myśli, sumienia, wyznania

·         Pracy i jej wyboru

·         Bezpłatnej nauki

·         Wolności twórczej, badań naukowych, korzystania z dóbr kultury

·         Wyrażania swoich poglądów

·         Pozyskiwania i rozpowszechniania informacji

5. Poszukiwanie odpowiedzi na pytania:

Czy na przestrzeni wieków łamane były prawa człowieka? Co to były za wydarzenia, zjawiska? Łamanie których praw ludzkość odczuwa najboleśniej?

Przykładowe odpowiedzi

Prześladowanie chrześcijan w starożytnym Rzymie

Niewolnictwo

Inkwizycja

Wojny zaborcze

Wyniszczanie ludności tubylczej w Amerykach Południowej i Północnej

Zabory w Polsce

I i II wojny światowe (obozy koncentracyjne, łagry)

Totalitaryzm i faszyzm

Rasizm, antysemityzm

Wojny w Jugosławii, Iraku

6.      Dlaczego doszło i wciąż dochodzi do łamania podstawowych praw człowieka? (notatka)

Przyczyny:

                   Zdobycie władzy                            Chęć dominacji

Gniew                                          ↑                                          ↑              →              Zemsta

                                          ←

                                                        HOMO SAPIENS

Strach                             ←

                                                        ↓                                                        ↓

Chęć wzbogacenia się

Narzucanie własnej ideologii, wizji świata

7. Przypomnienie argumentów przemawiających za tym,  że człowiek w opowiadaniu Huxley’a stał się  przedmiotem użytku w rękach drugiego człowieka.

8. Co niepokoi w wizji Huxley’a?

Przykładowe odpowiedzi

·         Uprzedmiotowienie człowieka

·         Brak kontroli nad eksperymentami, które stały się niemal produkcją

·         Brak etyki zawodowej

·         Brak wrażliwości sumienia

·         Ubezwłasnowolnienie człowieka przez drugiego człowieka w świetle prawa

·         Skutki takiego eksperymentu

·         Nieobliczalni ludzie mający władzę i realizujący swoją wizję świata

9. Co skłoniło autora do podjęcia takiego tematu i takiej kreacji świata?

Przykładowe odpowiedzi

·         Rodzący się totalitaryzm, faszyzm

·         Eksperymenty medyczne

·         Łamanie praw człowieka

10. Czemu ma służyć stworzenie takiej przerażającej wizji naszej przyszłości?

Przykładowe odpowiedzi

·         Refleksji nad zagadnieniami doświadczeń medycznych, ingerencji w naturę

·         Potrzebie  istnienia etyki zawodowej i kontroli świata nauki, władzy.

·         Zapobieganiu

·         Byciu czujnym, ostrożnym i nieobojętnym

11. Praca domowa:

Czy zagrożenie uprzedmiotowienia człowieka ukazane w opowiadaniu A. Huxley’a jest realne? Ustosunkuj się do ww. wymienionej hipotezy. Przedstaw  swoje argumenty.

Zwrócenie przez nauczyciela uwagi na takie zjawiska jak: klonowanie, eutanazja, aborcja, łamanie praw naturalnych, niekontrolowana ingerencja w świat przyrody,  władza absolutna, ruchy  społeczne typu nazizm, rasizm, itp.

KARTY PRACY

                Grupa I

1.      Przeczytaj uważnie tekst.

Stary Testament

Ks. Rodzaju

Tak stworzył Bóg człowieka na swe wyobrażenie, na wyobrażenie Boga go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. Po czym błogosławił im, mówiąc do nich: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszelką istotą żywą, która chodzi po ziemi”. I rzekł Bóg; „Oto wam daję wszelką roślinę, przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem”.

Dekalog

1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
2. Nie będziesz brał imienia Pana Boga swego nadaremnie.
3. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
4. Czcij ojca swego i matkę swoją.
5. Nie zabijaj.
6. Nie cudzołóż.
7. Nie kradnij.
8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
9. Nie pożądaj żony bliźniego swego.
10. Ani żadnej rzeczy, która jego jest.

Mt. 7, 12

Złota zasada postępowania

Wszystko więc, co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie! Albowiem na tym polega Prawo i Prorocy.

„...Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego”.

2. Jakie prawa miał człowiek w Starym i Nowym Testamencie?

3. Od kogo otrzymał te prawa?

Gr. II

1. Przeczytaj uważnie tekst.

Powszechna Deklaracja praw człowieka uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych* 10 grudnia 1948 r.

ONZ-uniwersalna organizacja międzynarodowa powołana w 1945 r. na mocy umowy zwanej Kartą Narodów Zjednoczonych w celu zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowego i mająca służyć wspólnym celom politycznym, kulturalnym i społecznym.

Artykuł 1

Wszyscy ludzie rodzą się równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa.

Artykuł 3

Każdy człowiek ma prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa swej osoby.

Artykuł 5

Nie wolno nikogo torturować ani karać lub traktować w sposób okrutny, nieludzki lub poniżający.

Artykuł 8

Każdy człowiek ma prawo do skutecznego odwoływania się do kompetentnych sądów krajowych przeciw czynom stanowiącym pogwałcenie podstawowych praw przyznanych mu przez konstytucję lub prawo.

Artykuł 11

Każdy człowiek oskarżony o popełnienie przestępstwa ma prawo, aby uznawano go za niewinnego dopóty, dopóki nie udowodni mu się winy.

2. Jakie prawa ma człowiek w Deklaracji ?

3. Od kogo otrzymał te prawa?

Gr. III

1.      Przeczytaj uważnie tekst.

Powszechna Deklaracja praw człowieka uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych* 10 grudnia 1948 r.

ONZ-uniwersalna organizacja międzynarodowa powołana w 1945 r. na mocy umowy zwanej Kartą Narodów Zjednoczonych w celu zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowego i mająca służyć wspólnym celom politycznym, kulturalnym i społecznym

Artykuł 17

Każdy człowiek ma prawo do posiadania własności.

Nie wolno nikogo samowolnie pozbawiać własności.

Artykuł 18

Każdy człowiek ma prawo do wolności myśli, sumienia, wyznania.

Artykuł 19

Każdy człowiek ma prawo do przekonań i wypowiedzi: prawo to obejmuje wolność wyznawania niczym nie skrępowanych przekonań oraz wolność poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji i idei wszelkimi środkami, bez względu na

granice.

Artykuł 20

Każdy człowiek ma prawo do spokojnego zgromadzania i stowarzyszania się.

Artykuł 23

Każdy człowiek ma prawo do pracy, do swobodnego wyboru miejsca pracy, do odpowiednich i zadowalających warunków pracy oraz ochrony przed bezrobociem.

2. Jakie prawa ma człowiek w Deklaracji ?

3. Od kogo otrzymał te prawa?

Gr. IV

1.      Przeczytaj uważnie tekst.

KONSTYTUCJA RP

Rozdział II
WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI
CZŁOWIEKA I OBYWATELA

ZASADY OGÓLNE

Art. 30.

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

Art. 31.

1.      Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.

(...)

Art. 32.

1.      Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

2.      Nikt nie może być dyskrymin...