RZYM - PRAWO RODZINNE.pdf - WYKŁADY - PRAWO RZYMSKIE - waglu

V.PRWORODZINNE

1. Rodzina agnatyczna

 Werokimnaceniuamiliaonacawródłachrymkicharównoepółoób,jakiwartoci

majatkowych należących do jednego domu W prawie klaycnym najbardiej właciwym

znaczeniem jest jednak familia jako wiąekoóbwolnychobejmującywierchnikaiooby

podległejegowładyalboamiliawytkichagnatów

 RymkaamiliaagnacyjnabyłaorganimemmonokratycnymipatriarchalnymNajejcele

awetałmżcyna- pater familias. Do jego familii wchodiłoibądtopreurodeniew

prawnieunanymmałżeńtwie,bądpreaktprawny,npconventioinmanum,arrogatio,

adoptioOprynależnocidoamiliidecydowałapodległoćwładypateramilia,wywolenie

podtejwłady(nppopreemancypacj) onacałodeinitywneerwaniewłaagnacyjnego-

takaoobatawałaiprawnieobca

 Krewnymiagnacyjnyminaywaiwicwytkieoobypodległetejamejwładywierchniej

albotakie,którebyjejpodlegały,gdybypateramliajeceżyłTakawiagnacyjnabyław

UtawieXIITablicpodtawądiediceniabetetamentowegocyprawowaniaopieki

 Jeliwładaamilijnagała(premierćlubcapitideminutiowierchnika),amiliaagnacyjna

ropadałainatylecci,ilebyłooóbpodległychbeporedniowładywierchnika,pry

cymmżcynitawaliireguływierchnikamiwłanychamiliiKobietynatomiat,chociaż

tawałyiamowładne,niemogłymiećnikogopodwojąopiekąWmylUlpianakobietabyła

pocątkiemikońcemwojej familii.

 Familiaagnacyjnawmiarrorotupańtwairolunianiaiwiipołecnejtraciłacora

bardiejnanaceniu,atpowanapreintytucjamiliikognacyjnejPretrwałajednakiłą

tradycjiiuunitaotaładopieroaJutyniana

2. Rodzina kognatyczna - linieitopniepokrewieńtwa

 Werokimnaceniuamiliaonacawródłachrymkicharównoepółoób,jakiwartoci

majatkowych należących do jednego domu W prawie klaycnym najbardiej właciwym

znaczeniem jest jednak familiajakowiąekoóbwolnychobejmującywierchnikaiooby

podległejegowładyalboamiliawytkichagnatów

 Rodinakognatycnatorodinaopartanapokrewieńtwienaturalnym,opartymnawiachkrwi

WRymienanabyłaodbardodawna,jednakpre długiokrenieodgrywaławprawie

żadnegonaceniaZcaemacłaykiwaćnanaceniudikidiałalnocipretorówiceary,

któryacliwiąaćniąokreloneprawaiobowiąki(padkowe,opiekuńce,alimentacyjne)

KognacjawyparłaotatecnieagnacjaJutyniana

 KrągkognatówkryżowałiagnatamiDieciurodonewamiliikognacyjnejbyłyagnatamii

kognatamiwojegoojcaimidyobą,awekognatamiwojejmatki- natomiast jej agnatami

tylko wtedy, gdy i ona należała do amilii agnacyjnej. Krewni poprzez kobiety i dzieci

poamałżeńkiebyliwtounkudowoichrodicówipomidyobątylkokognatami

 WutawodawtwieJutynianaachowałiprecyyjnypoóbklayikowaniakognatówwedług

linii i topni pokrewieńtwa W ten poób dielono cłonków rodiny na wtpnych

(acendente),tpnych(decendente)orawyróżnianopokrewieńtwowliniiprotej(linea

recta)ibocnej(lineaobliqua)topniepokrewieńtwaoblicanowedługlicbyurodeń -

rzymska zasada brzmi 'ile urodeń,tyletopni'

3Zawarciemałżeńtwa

 Małżeńtwo(matrimonium,nuptiae)deiniowanebyłopreModetinuainatpnieJutyniana

Fundamentalnejettwierdenie,żebyłtowiąekjednegomżcynyijednejkobiety,o

trwałymcharaktereByłtowiąekaktycny,wminimalnymtopniuregulowanypreprawo,

oprewadecechwieckich

 Wtpnymkrokiemdoawarciamałżeńtwabyłyarcny(ponalia)Florentinuokreliłjejako

'wajemne pryrecenie wpólnego małżeńtwa' Obycaj wiąania takimi przyrzeczeniami

arównodorołych,jakidieci,utrymywałiprecałyokreitnieniapańtwarymkiego

Jegonacenieprechodiłonatomiatnacnąewolucj

 Wtarymprawierepublikańkimucetnicyarcyn(lubichwierchnicy)kładaliobie ustne

pryreceniełowne,waneponiotądnareconychokrelanomianemponaiponu

Pryreceniaopiewałyalternatywniealbonadopełnienieobietnicy,albonaapłacenieumy

pieniżnej,którapełniłaunkcjakryaprawionyawódMożnajejbyłodochodićapomocą

actio ex sponsu.

 Wprawieklaycnymnacenieprawnearcynbyłojużniewielkie- utrymywałyijednakw

erecytoobycajowejDoawarciamałżeńtwawytarcałoterawykłeporoumienie

(nudus consensus). Natomiast wprawiepoklaycnymograniceniuuległawobodarywania

arcynPodwpływemgreckimupowechniłitwadatekmałżeńki(arraponalicia)Jeli

mżcynaniepełniłobietnicyprypadałonkobiecie,jelikobietaerwałaarcyny- muiała

wrócićjegopocwórną,póniejpodwójną,wartoć

 Zarcynykutkowałypowtaniemquai-powinowactwa,niemożnociąpryreceniainnego

małżeńtwa be erwania obecnego (pod grobą inamii), a także obowiąkiem wiernoci

nareceńkiejWraieniewaginareconemuodmomentuarcynpryługiwałopecjalne

powódtwo Rowiąanie nareceńtwa natpowało popre mierć jednej e tron, a

obopólną godą, popre repudium - odtrącenie ora w prypadku powtania prekody

preciwiającejimałżeńtwu



ZawarciemałżeńtwabyłowRymiecynnociąprywatnąinieormalnąNiepotrebnebyłotutaj

achowanieokrelonejormyprawnej,obecnoćpredtawicieliwładycyrepreentantów

kultu religijnego Nie prowadono też żądnych rejetrów Ponieważ jednak małżeńtwo

wywierałookrelonekutkiprawne,itotnebyłopytanie,cydanywiąektanowiiutum

matrimonium,cyinnywiąekaktycny

 Prawnicyrymcywielokrotnieakcentowaligodnąwoltron(conenu)dopootawaniaw

trwałymwiąkumałżeńkim(aectiomaritali)jakoitotny,iaraemjedynywymógpowtania

małżeńtwaKonenuwyrażałyjednakjanoewntrneobjawy,jakobrdyweelnew

wprowadeniem oblubienicy do domu mża Utawodawtwo uguta wprowadiło dla

wgldówdowodowychwymóg7wiadków - ichbrakniepowodowałjednaknieważnoci

małżeńtwaOmałżeńkimcharakterewiąkuwiadcyćmogłyporedniotakże,nparcyny,

poag, a póniej także prywatne dokumenty poagowe cy małżeńkie Wrecie itniało

domniemanie,żewiąekpomidyoobami,pomidyktórymimałżeńtwojetwogóle

możliwe,jetwłaniemałżeńtwem

 WRymieitniałyjednakokrelonewymogi,odktórychuależnionabyłamożliwoćawarcia

małżeńtwa

a. Dojrałoćiycna- oiąganaprechłopcówpo14rokużycia,prediewcynkipo12

rokużycia(awicprżonabyłaadolnociądocynnociprawnych)

b. Przywilej conubium - dolnoćmałżeńkaByłtoprywilejpryługującytylkowolnym

obywatelom,caemotrymałyjedalekategorieludnoci(pierwLatines veteres, w

212 roku także peregryni) Brak conubium nie powalał na awarcie iutum

matrimonium.

c. Zgodamałżeńka- conenuNiemiałaokrelonejormyprawnej,niemogłyawrećjej

ooby chore pychicnie Choroba nie robijała jednak itniejącego małżeńtwa

Conenumuiałitniećcałyokreitnieniamałżeńtwa- jeliktóratronaniechciała

być w wiąku, natpował rowód Rowód był wic wpiany w amą intytucj

małżeńtwa

d. Zgodawierchnikaamilijnego,jelinupturiencibylialieniiuris. Dopiero ustawodawstwo

ugutadopuciłoprymueniepateramiliadowyrażeniagody,jeliodmawiałjej

bezpodstawnie.

 JużwRymieitniałytakżeokreloneprekodymałżeńkie,choćamopojciepochodi

dopieroprawakanonicnegoredniowiecza:

e. Pokrewieńtwowliniprotejiwlinibocnej- pierwdoVItopnia,póniejdoIIItopnia

Na wór pokrewieńtwa naturalnego dotycyło to także dieci e wiąków

poamałżeńkich,oóbadoptowanychipowinowatych

f. Pokrewieńtwo duchowe -

wprowadzone pre Jutyniana pod wpływem

chrecijańtwa

g. Cudołótwo- kobietakaanaacudołótwoniemogłaawrećmałżeńtwa

h. Zwiąkumałżeńkiegoniemogliawieraćplebejueipatrycjue(do445pne)ani

oobywolnewywoleńcami(włacaookreierepubliki).

i. Obowiąywał także aka wiąków enatorów i ich tpnych wywoleńcami i

kobietaminikcemnejkondycjioraakaywiąkówżołnierykobietamiterenów,na

którychtacjonująlegionyinamietnikówprowincjikobietąpochodącąpodległego

muterytoriumwtrakcieprawowaniaurdów

 MałżeńtwowywierałookrelonekutkiprawneWiąałyinimokrelonewajemneprawai

obowiąkimałżeńkie,wtymprawodopadkuidopoaguoraakadarowinmałżeńkichZ

momentemawarciamałżeńtwapowtawałotakżepowinowactworodinąmałżonkaTylko

diecirodoneiutummatrimoniumuykiwałyjednoceniepełnipraw

4Wejcieżonypodwładmża

 Odawarciamałżeńtwaodróżnianocilewłącenieżonydoamiliiagnacyjnejmżaiwejcie

podjegowład,wanąmanuCałyaktnaywanoconventioinmanummaritiDokonywałoi

onotremapoobami,mającymcilecharakterurądeńprawnych- wodróżnieniuodamego

małżeńtwa

a. Confarreatio - byłtoaktakralny,dokonywanywobecdwóchnajwyżychkapłanówiw

obecnoci10wiadków(byłatonajwyżalicbawiadkównanaprawurymkiemu)

CeremoniapolegałanaoiarowaniuJowiowichlebaoiarnego(paniarreu)ora

wygłoeniuurocytychiprawnieokrelonychormułkttenbyławedotpnytylko

dla patrycjuy, a wyże godnoci kapłańkie atreżone dla dieci małżeńtw

konfarreowanych.

b. Coemptio - dokonywała i pry atoowaniu intytucji mancypacji Zwierchnik

amilijnykobiety(alboonaamaagodąopiekuna,jelibyłaiuiuri)odtpował

mżowiwładagnacyjnąaymbolicnąapłatąByłatoapewnepootałoćkupna

rzeczywistego.

Usus - woite'aiedeniewprawierodinnym'Powodowałautomatycnąpremian

małżeńtwainemanuwmałżeńtwocummanupojednorocznym, nieprzerwanym

pobycieżonywdomumżaKobietamogłaapobiectemupopretrwającątrynoce

nieobecnoć,twuurpatiotrinoctii

 Małżeńtwocummanupowodowałookrelonekutki,niewytpującewmałżeńtwieine

manuŻonawchodiłatutajpodwładmża/tecianaprawachagnacyjnejcórki/wnuckiTakie

wejciepodpatriapotetapowodowałowłacakutkipadkoweDlawoichdiecikobieta

takabyłaagnacyjnąiotrą,wmałżeńtwieinemanu- oobąobcąItnieniemałżeńtwacum

manu umożliwiałotakżeukcejuniweralnąOtatecnietaormaaniknławpryncypacie

 Wmałżeńtwiecummanurowiąaniemałżeńtwaniepowodowałoautomatycniewyganicia

władyagnacyjnejmżanadżonąDokonywanotegooobnymaktemprawnymJeżelikobieta

weładoamiliipopreconarreatio- wolnieniejejmanunatpowałoaktempreciwnym,

diareatioWinnychprypadkachwolnieniewładynatpowałopopreremancipatio

Wartododać,żepodokonanymrowodiekobietamogłamuićmżadowolnienia jej z

manus.

5tounkioobitemidymałżonkami

 Zawarciemmałżeńtwawiąałyidoniołekutkipołecneiprawne,arównowere

majątkowej,jakioobitejDotycyłyonenietylkomża(vir)iżony(uxor),aletakżeerych

krgówoób

 Pomidyjednymmałżonkiemakrewnymidrugiegomałżonkaawiąywałoipowinowactwo

Powinowactwobyłoprekodąmałżeńką,dlategonpmżcynaporowodieniemógł

awrećwiąkuewojąteciową



Dzieci urodzone w iustum matrimonium uzyskiwały uprywilejowane tanowiko dieci

małżeńkichiwchodącpodwładojcakontynuowałyjegorodinoranabywałypełnipraw,

włacapadkowych

 Pomidyamymimałżonkamiitniałapewnaróżnicawkutkachpołecnychiprawnych

małżeńtwa tanowiko połecne żony było w Rymie - w porównaniu innymi

połeceńtwamitegookreu- racejkorytneZajmowałaonahonorowemiejceubokumżai

korytałaanacnejwobodywżyciuprywatnym

 Natomiatytuacjaprawnamałżonkówbyłajużdoćmocno różnicowana,coauważałjuż

PapinianCoprawdamałżonkowieobowiąanibyliwrównymtopniudowajemnegoacunku,

awicniemoglitoowaćwobeciebiekarginamujących,alewpootałychkwetiachprawo

rymkieregułyuprywilejowywałomżcynNierównomiernietraktowanopredewytkim

obowiąek wajemnej wiernoci, do której pocątkowo obowiąana była tylko żona

Uprywilejowanepołożeniemżcynyależałowdużejmiereodtego,cybyłotomałżeńtwo

cum manu czy sine manu.

 Prymałżeńtwiecummanużonawchodiłacałkowiciedoamiliiipodwładwojegomża,lub

tecia, jeli mąż am był jece oobą alieni iuri W nowej rodinie żona otrymywała

tanowikoagnacyjnejcórkilubwnuckiWtounkudowłanychdieciżonabyłaich agnacyjną

iotrą,aletakontrukcjaprawnabyłakonekwentnierealiowanagłówniepryregulowaniu

prawmajątkowych,włacapowoływaniudodiedicenia

 Oobitawładamżanadżoną,choćteoretycnieojcowka,nigdyniebyłatakobernajak

władanaddiećmi - cynnikiemhamującymbyłytuwgldyakralneiobycajoweora

koniecnoćliceniaiopiniąpopredniejamiliiżonyNadtymwytkimnadórprawowali

cenorowieŻonawmałżeńtwiecummanunoiłaacytnemianomateramilia ibyła

prawdiwąpaniądomu- niemożnajejbyłopredażtranTiberimcywmancipium,ajeliw

cymawiniłaądiłjąąddomowy,wkładktóregoapraanocłonkówjejdawnejamilii

 Małżeńtwoinemanuniemieniałonicegowdotychcaowejprynależnociamilijnejżony

Oobaalieniiurinadalpootawałapodwładąwegoojcacydiadka,auiiuriachowywała

wójtatuamiliaeinadaltrwałaopiekajejagnatówamodielnoćmajątkowaiwoboda

erwaniamałżeńtwadawałyodpowiedniąnieależnoćoobitąZdiećmiwiąałyjątylkowy

kognacyjne.

 Wmałżeńtwieinemanużonatakżepodlegaławładymża,aleniebyłatowładawierchnika

amilijnegoMążdecydowałjednakoitotnychprawachrodiny,miejcuamiekania,kierunku

wychowaniadieci,itpPrawodowpólnegopożyciagwarantowałodcaówntoninuaPiua

RZYM - PRAWO RODZINNE.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: