4. Metody wychowania zdrowotnego, sposobywplywania na jednostke lub grupe wroznych srodowiskach.doc

Metody wychowania zdrowotnego – sposoby wpływania na jednostkę lub grupę z różnych środowisk.

Oddziaływanie w akcji oświatowo-zdrowotnej należy prowadzić kilkoma metodami jednocześnie, licząc na różną ich skuteczność. Metody powinny być dostosowane do wieku dzieci i w dużej mierze prowadzone przez wykwalifikowany personel, przy współudziale rodziców, opiekunów, nauczycieli i wychowawców.

1.      organizowanie środowiska wychowawczego, czyli zorganizowanie wzorowej grupy w celu pokazania jak trzeba postępować. Mogą to być np.:

a)      wzory środowiska materialnego ( świetlica, gabinet lekarski, pokój higienizacji jamy ustnej)

b)     wzorowa organizacja życia (kluby, organizacje młodzieżowe i dziecięce)

c)      wzory określonych osób (wychowawca, przedstawiciele służby zdrowia, zespoły organizowane dla celów wychowawczych).

2.      metoda oddziaływania poprzez świadomość – celem tej metody jest przeobrażenie świadomości i odpowiednie jej ukształtowanie u danej jednostki. Zdobyta wiedza o zdrowiu poprzez dotarcie do świadomości ma wywołać motywacje do korzystnych zachowań dla zdrowia. W tej grupie metod stosuje się: informowanie, przekazywanie wiedzy o zdrowiu, wyjaśnianie, instruowanie, sugerowanie, wartościowanie.

3.      metoda pobudzania zachowań korzystnych dla zdrowia, czyli wciąganie do działania i naśladowania. Celem jest m. in. wdrożenie korzystnych dla zdrowia nawyków higienicznych. Do tej grupy metod zalicza się: stawianie wymagań, inspirowanie do podejmowania zadań, oddziaływanie na ambicje, współzawodnictwo, wzmocnienie zachowań przydanych, samowychowywanie.

4.      metoda utrwalania pożądanych zachowań zdrowotnych, czyli podawanie wszystkich informacji i wskazań aż do utrwalenia wiedzy i nawyków higienicznych.

5.      metoda kontroli – stawianie wymogów, kontrolowanie zachowań zdrowotnych i ocenianie ich skuteczności (ma charakter uzupełniający).

Zasady i metody nadają kierunek, stanowią ramy działania wychowawczego. Natomiast podstawową jednostką organizacyjną procesu wychowawczego jest zawierająca pewną konkretną treść i realizowana w odpowiednim czasie forma działania.

Przy planowaniu wychowania zdrowotnego pod uwagę należy brać następujące elementy:

·         ogólną politykę ochrony zdrowia

·         ocenę stanu kultury zdrowotnej społeczeństwa i potrzeb w tym zakresie

·         utrwalenie długofalowego planu rozwojowego edukacji

·         stawianie konkretnych realnych zadań (co? Dlaczego? Za pomocą jakich środków?)

·         określenie kryteriów oceny.

Podstawowe grupy społeczne, które należy objąć edukacją zdrowotną:

1.      kobiety w ciąży, matki karmiące i wychowujące małe dzieci

2.      Dzieci w wieku poniemowlęcym

3.      Dzieci w wieku przedszkolnym

4.      Dzieci i młodzież szkolna

5.      Młodzież akademicka

6.      Pracownicy zakładów produkcyjnych

7.      Pracownicy niektórych innych grup zawodowych.

Ad. 1.

Kobiety w ciąży, matki karmiące i wychowujące małe dzieci

Należy uświadomić kobiety w ciąży o konieczności troski o uzębienie dziecka już w okresie płodowym oraz o czynnikach warunkujących zdrowe uzębienie. Następnie zwracać uwagę na konieczność higienicznego trybu życia, unikanie chorób zakaźnych, prawidłowego żywienia siebie i potem narodzonego dziecka oraz korzyści z karmienia dziecka piersią. Należy zwracać uwagę na niewytworzenie u dziecka szkodliwych nawyków. Należy pouczyć o odpowiednim układaniu niemowlęcia do snu z uwagą o prawidłowym rozwoju szczęk. Kobieta w ciąży powinna być poinformowana o konieczności zlikwidowania ognisk zapalnych oraz o możliwości wystąpienia u niej zmian w przyzębiu. Należy również uświadomić matkę o potrzebie wczesnego badania stomatologicznego dziecka oraz o konieczności wczesnego leczenia zębów. Kobiety te powinny być wzywane na krótkie uświadamiające seanse, które mogą być połączone z wyświetleniem filmu lub z pogadanką wygłoszoną w poczekalni. W poczekalni powinny znajdować się gazetki ścienne mówiące o zdrowiu jamy ustnej.

Ad. 2.

Dzieci w wieku poniemowlęcym

Oddziaływanie edukacyjne powinno skoncentrować się na matkach i osobach opiekujących się dziećmi. Powinno ono dotyczyć:

-          Prawidłowego odżywiania ze zwróceniem uwagi na jakość i konsystencję pokarmów

-          Zwalczania szkodliwych nawyków

-          Wczesnego wdrażania nawyków higieny jamy ustnej

-          Wczesnego leczenia zębów mlecznych i wad zgryzu oraz stosowanie zabiegów profilaktyki fluorkowej.

Ad. 3.

Dzieci w wieku przedszkolnym

-          Zbadanie uzębienia dzieci, poinformowanie rodziców i opiekunów w przedszkolu o konieczności leczenia uzębienia z podaniem informacji, do jakiej poradni rodzice powinni się zgłosić. Najlepszą formą jest zbiorowe odwiedzanie przez dzieci poradni stomatologicznej.

-          W razie potrzeby skierowanie do poradni profilaktyki ortodontycznej z wyjaśnieniem rodzicom skutków zaniedbania tego procesu

-          Zorganizowanie pokazów szczotkowania zębów dla dzieci i rodziców

-          Przeprowadzenie akcji profilaktyki fluorkowej

-          Pouczenie kierownictwa przedszkola i rodziców co do szkodliwości słodyczy i umiejętnego ich podawania zarówno w domu jak i w przedszkolu

Ad. 4.

Dzieci i młodzież szkolna

Działalność edukacyjno-zdrowotna powinna przebiegać planowo, równolegle z planowanym leczeniem uzębienia i planową profilaktyką fluorkową. Najbardziej ekonomiczne i skuteczne jest połączenie edukacji z profilaktyka kontaktową. Przed seansami fluorkowania zębów przeprowadza się pogadanka trwającą do 10 minut, na następujące tematy:

-          Szczoteczki do zębów i metody szczotkowania zębów

-          Warunki tworzenia się płytki bakteryjnej i zachodzące w niej zmiany

-          Szkodliwa rola cukrów

-          Budowa zębów i łuków zębowych oraz kieszonek dziąsłowych

-          Rola fluoryzacji i leczenie zębów.

SZKOŁA ŚREDNIA – cała profilaktyka chorób przyzębia, higiena jamy ustnej, odżywianie, walka z nawykami (alkohol, nikotyna).

Ad. 5.

Młodzież akademicka – Cała profilaktyka stomatologiczna.

Ad. 6.

Pracownicy zakładów produkcyjnych

-          Walka z próchnicą zębów

-          Zapobieganie i leczenie chorób przyzębia

-          Dobór witamin i minerałów

-          Odżywianie

-          Kontrole u stomatologa

-          Profilaktyka onkologiczna

Ad. 7.

Pracownicy niektórych innych grup zawodowych

Inne grupy zawodowe: pracownicy służby zdrowia, wychowawcy szkół, żłobków, fryzjerzy, kosmetyczki, kucharze, kelnerzy, artyści.

              Powinni być oni poinformowani o znaczeniu społecznym ich stanu zdrowia.

Tematy:

-          Znaczenie higieny jamy ustnej

-          Rozwój próchnicy

-          Rozwój płytki bakteryjnej

-          Higiena szyn, protez i innych aparatów, które są noszone przez pacjentów

-          Profilaktyka onkologiczna.