PAŹDZIERNIK
Październik bywa miesiącem pogodnym, o dużej liczbie dni słonecznych. Słońce październikowe nie dogrzewa już jednak mocno i zachodzi wcześnie. Pierwszego października słońce wschodzi około 5:36, a zachodzi około 17:14. Długość dnia wynosi więc jeszcze ponad 11 godzin, jednak w ciągu tego miesiąca dzień skróci się o około dwie godziny. Wieczory i noce bywają bardzo chłodne. Często występują poranne przymrozki. W końcu miesiąca zaczynają się zwykle słoty jesienne, połączone nieraz z opadami śniegu. O nadejściu jesieni przypominają nam liście przebarwiające się na żółto, czerwono i brązowo - powstaje swoisty jesienny koloryt, nadający, szczególnie w dni słoneczne, tak wspaniały urok "złotej polskiej jesieni". Niestety niebawem drzewa liściaste będą już ogołocone z liści zupełnie, a nieco zieleni będziemy mogli szukać wyłącznie wśród nasadzeń drzew iglastych.
Sad:
· Kończymy zbiory jabłek i gruszek, oraz późnych odmian śliwek i pigwy. Owoce duże i dobrze wyrośnięte zbieramy najpierw, natomiast te drobniejsze możemy pozostawić na drzewach nieco dłużej, pamiętając jednak aby zebrać je przed nastaniem mrozów (przygruntowe przymrozki nie są groźne, jabłka i gruszki wytrzymują bez uszkodzeń spadki temp. do -3°C).
· Zebrane owoce przeglądamy i sortujemy. Do przechowywania przeznaczamy tylko owoce zdrowe, nie robaczywe i z nie uszkodzoną skórką. Owoce przechowujemy w chłodnym i niezbyt suchym pomieszczeniu (jeżeli jest zbyt sucho skórka owoców może się pomarszczyć). Zobacz szczegóły: jak przechowywać owoce?
· Przeglądamy korony drzew, usuwamy porażone chorobami części roślin i zaschnięte owoce (tzw. mumie), które należy spalić lub głęboko zakopać aby nie stały się źródłem zakażenia w przyszłym roku. Usuwamy również owoce opadłe z drzew, które zaczynają gnić.
· Zdejmujemy i palimy opaski i pułapki lepowe, do których odłapywaliśmy szkodniki.
· Grzyb wywołujący raka drzew owocowych powoduje tworzenie się na porażonych gałęziach narośli w kształcie bulw. Po zbiorach owoców chore gałęzie musimy wyciąć. Tniemy w miejscach zdrowych, odległych o 15 cm od miejsca zrakowacenia. Rany smarujemy balsamem przyspieszającym gojenie.
· Jeżeli na obumarłych gałęziach pojawiają się czerwonawe pęcherzyki, wielkości główki od szpilki, oznacza to iż roślina została zaatakowana przez chorobę grzybową - czerwoną gruzełkowatość. Porażone gałęzie ścinamy i, jeżeli jest to możliwe - palimy je.
· Nadszedł doskonały okres aby w sadzie zastosować nawozy. Pomiędzy drzewami i krzewami rozrzuć i płytko zakop obornik lub kompost. Z nawozów mineralnych możesz zastosować Azofoskę (podobnie jak nawozy organiczne - rorsypujemy ją pomiędzy roślinami a następnie płytko przykrywamy ziemią lub wgrabiamy). Wymieszanie nawozów z glebą ułatwi Ci glebogryzarka.
Zobacz więcej: jesienne nawożenie gleby
· Październik jest dobrym okresem na sadzenie młodych drzewek i krzewów owocowych, szczególnie tych o nagich korzeniach. Drzewka w pojemnikach łatwiej się przyjmują i można w zasadzie sadzić przez cały sezon wegetacyjny, są jednak znacznie droższe. Rośliny można sadzić dopóki nie zamarznie ziemia. Po posadzeniu obficie je podlewamy i obsypujemy kopczykami chroniącymi szyjkę korzeniową przed spadkami temperatury. Posadzonych drzewek nie należy natomist przycinać - zrobimy to dopiero na wiosnę.
· Jeżeli latem zebrałeś pestki moreli, czereśni, wiśni, śliwy czy też brzoskwini (tych ostatnich tylko z odmian późnych), teraz możesz je umieścić w doniczce z lekko wilgotnym piaskiem. W ten sposób należy je przechować do grudnia, kiedy to trzeba będzie zakopać je płytko w glebie w ogrodzie i zabezpieczyć przed mrozem przykrywając liśćmi lub igliwiem. Gdy minie zima, w marcu, wysiewamy je do gruntu. Otrzymane w ten sposób siewki mogą posłużyć jako podkładki lub nawet jako owocujące drzewka (na pierwsze owoce trzeba będzie jednak poczekać kilka lat).
· Wokół drzew i krzewów warto po raz ostatni usunąć chwasty. Dzięki temu opóźnimy ich pojawienie się na wiosnę. Ograniczymy też bytowanie gryzoni, które w miejscach zarośniętych przez chwasty mogą zakładać zimowe kryjówki.
· Jeżeli na działce miałeś problem z parchem jabłoni, wykonaj oprysk 5% roztworem mocznika. Zabieg ten przyspieszy rozkład liści wraz z zimującycymi otoczniami grzyba powodującego parcha jabłoni.
Warzywnik:
· Zbieramy późne odmiany kapusty i marchwi, które nadają się do przechowywania, a także rzodkiewkę, rzodkiew i rzepę z siewów poplonowych.
· Zbieramy też brokuły i kalafiory - zbierane w październiku charakteryzują się dobrą jakością.
· Do połowy miesiąca możemy zbierać szpinak z siewu letniego. Zbieramy również sadzone w lipcu kalafiory i kalarepę. Późne odmiany kalarepy nadają się do przechowywania.
· Na 8 do 10 dni przed zbiorem należy wybielić liście endywii, dzięki czemu będą delikatniejsze w smaku i mniej gorzkie. W ramach tego zabiegu liście spinamy za pomocą taśmy lub gumki, którą owijamy wokół liści, tak aby odciąć dopływ światła do liści wewnętrznych. Możemy również przykryć rośliny talerzami lub wiaderkami. Aby nie spowodować procesów gnilnych, stopniowo wybielamy po tyle roślin, ile mamy zamiar zebrać.
· Zanim nadejdą chłody musimy zebrać wszystkie wykształcone owoce pomidorów i umieścić je w ciepłym pomieszczeniu, w którym będą dojrzewały (dostęp światła nie jest konieczny).
· Pozostałości po liściach i łodygach uprzątamy i wykorzystujemy do produkcji kompostu. Zwiędnięte części roślin możemy równie dobrze pozostawić zakopane w glebie - w podobny sposób użyźnią naszą glebę, a jest to metoda mniej pracochłonna. Należy jednak uważać aby nie pozostawić w ziemi resztek chwastów korzeniowych i roślin chorych!
· Przekopujemy ziemię na rabatach i zagonach, zasilamy ją obornikiem lub kompostem. Możemy też zastosować nawożenie nawozami sztucznymi.
· Na początku miesiąca sadzimy zimową cebulę dymkę (zalecane odstępy 25x6 cm i głębokość około 5 cm). Pod koniec listopada cebulę przykrywamy włókniną - to uchroni ją przed mrozem.
· Nadszedł czas aby posadzić zioła. Rośliny dojrzałe należy wykopać i przesadzić na zimę do doniczek.
· Sadzimy warzywa cebulowe, a pod osłonami zimowe sałaty i orientalne kapusty.
· Usuwamy opadłe liście zimozielonych ziół. Gatunki delikatne zabezpieczamy przed mrozem.
· Wykopujemy warzywa przeznaczone do pędzenia. Zabezpieczamy warzywa wieloletnie korzeniowe, rosnące w gruncie.
Ogród ozdobny:
· Nasiona niektórych gatunków jednorocznych, takich jak chaber, nagietek, ostróżka pospolita czy smagliczka nadmorska, możemy posiać już jesienią i w ten sposób przyspieszyć ich wiosenną wegetację - wzejdą tak szybko, jak tylko pogoda na to pozwoli.
· Rozety liściowe roślin dwuletnich, takich jak malwy, dzwonki, naparstnice i bratki, zimą narażone są na wysuszające wiatry, dlatego warto dobrze je podlać jesienią, a po pierwszych przymrozkach okryć gałązkami iglaków, suchymi liśćmi lub agrowłókniną.
· Możemy nadal sadzić cebule roślin kwitnących na wiosnę, musimy to jednak zrobić jeszcze gdy ziemia nie jest zamarznięta.
· Cebule takich roślin, jak arisema, eukomis, cynobrówka, galtonia, kamasja, sternbergia, mogą zimować w gruncie, na stanowiskach przykrytych suchymi liśćmi, słomą lub gałęziami świerkowymi.
· Wykopujemy natomiast cebule, bulwy i kłącza gatunków niezimujących w gruncie, czyli dalii, mieczyków, tygrysówki, sprekelii, frezji, tritonii, weltheimii, oraz fiołków alpejskich i pacioreczników. Robimy to, gdy pierwsze przymrozki zwarzą liście roślin. Obumarłe pędy odcinamy 10 cm ponad karpą i wyciągamy karpy z ziemi. Robimy to delikatnie, tak aby nie uszkodzić delikatnych tkanek. Karpy suszymy przez kilka dni w przewiewnym miejscu, a następnie umieszczamy w skrzynkach, przesypujemy korą, torfem lub trocinami i ustawiamy w suchym pomieszczeniu nie narażonym na działanie mrozu.
· Sadzimy drzewa i krzewy ozdobne. Rośliny w pojemnikach możemy sadzić bez obaw. Natomiast jeżeli kupiliśmy rośliny z nagimi korzeniami, powinniśmy obejrzeć korzenie roślin i przyciąć ich uszkodzone części. Po posadzeniu rośliny obficie podlewamy.
· Przed posadzeniem roślin, glebę na głębokości, na której znajdzie się bryła korzeniowa, warto wymieszać z HydroŻelem. Jest to tzw. doglebowy absorbent wody. Dodanie do gleby HydroŻelu pozwoli Ci zaoszczędzić w przyszłym roku nawet 70% wody do podlewania! HydroŻel utrzymuje wilgoć wokół korzeni i zapobiega usychaniu roślin. Nie tylko w czasie letniej suszy! Rośliny zimozielone potrzebują wody również zimą. Często spotykam się z opiniami, że podczas zimy żywopłot z tui wymarzł. To raczej niemożliwe w naszym klimacie. Bardziej prawdopodobne, że rośliny uschły z braku wody w glebie. Na szczęście z HydroŻelem im to nie grozi - zamów HydroŻel.
· Wrażliwe na mróz krzewy (róże, hortensje, powojniki) u nasady obsypujemy ziemią lub korą do wysokości 20-40 cm (tzw. kopczykowanie). Nawet jeżeli gałęzie przemarzną, roślina odbije na wiosnę z dolnych okrytych części.
· Wycinamy sadzonki ze zdrewniałych części pędów. Przygotowane sadzonki róż i innych krzewów liściastych umieszczamy w skrzynce z piaskiem i przechowujemy do wiosny w chłodnym pomieszczeniu.
· Nadal rozmnażamy byliny - sadzonki z wierzchołkowych części pędów zdążą jeszcze dobrze ukorzenić się przed nadejściem zimy.
· Byliny możemy także jeszcze przesadzać. Uwaga: zakupionych roślin nie kładźmy bezpośrednio na ziemi - należy wykopać prowizoryczny dołek i przykryć korzenie roślin ziemią. W ten sposób korzenie zabezpieczymy przed szkodliwym działaniem słońca i wiatru. Sadząc rośliny, wykopujemy większy dół, tak aby korzenie spoczywały w nim luźno. Przysypujemy je ziemią i obficie polewamy wodą. Gdy woda wsiąknie, wsypujemy do dołu resztę ziemi i udeptujemy ją (rysunki poniżej).
· Do zimy trzeba także odpowiednio przygotować oczko wodne - przede wszystkim czyścimy z zasychających kwiatostanów i liści wszystkie rośliny wodne. Z powierzchni zbiornika usuwamy wszelkie zanieczyszczenia nawiewane przez wiatr, aby nie opadały na dno i nie gniły (zapobiegamy w ten sposób psuciu się wody i zagrożeniom dla zdrowia ryb). Liście opadające z drzew pomoże wyłapać siatka do oczka wodnego, rozpięta nad taflą wody.
· Odkurzacze do oczek wodnych są pomocne w odsysaniu zalegającego na dnie mułu i zanieczyszczeń organicznych. Zanieczyszczenia te w procesie rozkładu zużywają znaczne ilości tlenu, co może doprowadzić do śnięcia ryb w okresie zimowym. Więcej...
· Zanim wystąpią pierwsze przymrozki należy przenieść do ciepłego pomieszczenia egzotyczne gatunki roślin wodnych, takich jak topiany, hiacynty wodne i salwinie. Rośliny te umieść w akwarium lub innym pojemniku z wodą, zapewniając im dobre oświetlenie (mogą być świetlówki akwaryjne lub energooszczędne).
Zobacz więcej: przygotowanie oczka wodnego do zimy
Kwiaty w domu, balkony i tarasy:
· Podlewanie roślin domowych ograniczamy coraz bardziej. Niektóre rośliny podlewamy 2 razy lub tylko raz w tygodniu, inne jeszcze rzadziej.
· Ograniczamy również podlewanie roślin rosnących w pojemnikach na balkonach i tarasach. Nadchodzi okres spoczynku zimowego i zapotrzebowanie roślin na wodę maleje. Nie zapominajmy jednak o podlewaniu krzewów zimozielonych. Ich zielone części, liście lub igły, potrzebują wody przez cały rok.
· Pamiętajmy aby przed nadejściem mrozów zabezpieczyć rośliny, np. okrywając pojemniki agrowłókniną lub styropianem.
· Na początku miesiąca rozpoczynamy pędzenie hiacyntów i tulipanów. Dzięki temu rośliny powinny zakwitnąć w okolicy Świąt Bożego Narodzenia.
Trawnik:
· Regularnie sprzątamy trawnik zasypywany przez opadające z drzew liście. Grabimy go i w drugiej połowie miesiąca kosimy po raz ostatni - wyższa trawa łatwiej zgnije pod śniegiem.
· Na większych powierzchniach sprzątanie liści znacznie przyspieszy odkurzacz ogrodowy.
· Kosiarkę rozkładamy i czyścimy, a następnie dobrze oliwimy, składamy i odstawiamy na zimę do suchego pomieszczenia. Zobacz więcej: zabezpieczenie narzędzi ogrodniczych przed zimą.
Tekst opracowano na podstawie Mój Ogród, Delta, Warszawa 1993, str. 510 - 518, oraz artykułów umieszczonych w Mój Piękny Ogród nr 10/99, Działkowiec, nr 10/95 i Kwiaty na działce i balkonie, nr 2(35)/03.
Źródło artykułu: http://poradnikogrodniczy.pl/pazdziernik.php
diabliczka26